Op 6 oktober 2018 overleed Montserrat Caballé in Barcelona waar ze op 12 april 1933 geboren was. Haar hemelse stem zweeg reeds een aantal jaren maar gelukkig zijn er haar vele opnames, waaronder zo’n veertig volledige opera’s, die getuigen van haar talent, die heerlijke stem en haar unieke stijl die de juiste balans vond tussen belcanto en dramatische spanning.
Montserrat Caballé groeide op in een eenvoudig gezin. Haar moeder herkende vrij vroeg haar talent en een mecenas maakte het mogelijk dat ze aan het Liceo van Barcelona studeerde. De start van haar professionele carrière verliep niet zo vlot en ze kreeg haar eerste ernstige kansen in 1956 in de opera van Basel waar ze zulke uiteenlopende rollen zong als “Salome” van Richard Strauss, Renata in Prokofievs “Vurige engel” en Cleopatra in Händels “Giulio Cesare”.
Later zou Caballe toegeven dat dit eigenlijk een uitstekende leerschool was geweest aangezien je beslist een goede vocale gezondheid moest hebben om de ene avond Verdi’s Aida te zingen en de volgende Mozarts Pamina. Uit die periode heeft ze haar liefde voor opera’s van Mozart en Richard Strauss overgehouden, een repertoire dat ze achteraf, tot haar grote spijt, nog nauwelijks vertolkte. Want op 20 april 1965 beleefde ze haar grote doorbraak toen ze in een concertante uitvoering van Donizetti’s “Lucrezia Borgia”in de Carnegie Hall van New York voor de zieke Marilyn Horne insprong en haar reputatie als een van de grote belcanto-vertolksters uit de post-Callas periode vestigde. Na haar eerste aria gaf het publiek haar een ovatie van twintig minuten en bij het einde van de uitvoering startte haar wereldcarrière die haar naar alle belangrijke podia van de wereld bracht. Dank zij haar uitzonderlijke techniek waarmee zij dynamische schakeringen en coloraturen kon realiseren, tonen kon kleuren en licht en schaduw kon laten spelen in lang uitgesponnen melodische lijnen, stond zij op eenzame hoogte. En dan waren er nog die hemelse piani.
Zij schitterde aanvankelijk vooral in het Bellini-, Donizetti- en Rossini-repertoire maar liet haar fluwelen timbre ook openbloeien in de opera’s van Verdi en Puccini en nog talrijke andere componisten en schrok er niet voor terug weinig bekende partituren te ontdekken. Ze was geen grote actrice, geen “singing-actress” zoals Callas was geweest maar ze had présence en autoriteit op het toneel en wist met weinig bewegingen de majestatische sereniteit van haar vocale interpretatie te ondersteunen. Haar lange carrière bereikte een hoogtepunt in het midden van de jaren zeventig. Dan begon ze rollen aan haar repertoire toe te voegen zoals bv. Puccini’s Turandot die niet bepaald bevorderlijk waren voor haar unieke “vocalita”. Toch zou zij nog lang actief blijven, gaf concerten en recitals (een paar zelfs met haar dochter, eveneens een sopraan) en stond af en toe nog op de operascene in compositierollen zoals de Duchesse de Crakentorp in “La Fille du Régiment” van Donizetti waarmee ze het publiek van de Weense Staatsopera deed gieren van het lachen.
Ik heb Montserrat Caballé in veel van haar glansrollen mogen bewonderen en een paar maal interviewen. Daarbij toonde ze zich een hartelijke, warme vrouw die wist wat ze waard was maar die ook met beide voeten op de grond stond, geen extra diva-allures aannam en nederig bleef.
Dat de media haar vooral herinneren in duet met Freddie Mercury o.m. bij de Olympische Spelen van 1992, is tekenend voor deze tijd!
Genieten we even mee met wat de bewonderenswaardige diva Montserrat Caballé de wereld schonk met een opname voor eigen volk, een van talloze opnames, die je onder meer op YouTube kunt vinden.
- WAT: In Memoriam Montserrat Caballé
- FOTO: Reuters