*** De Hongaar Ernö Dohnányi (1877-1960) vergaarde wereldroem als pianist, maar brak als componist nooit echt door. Vermoedelijk ligt dat aan het conservatieve karakter van zijn muziek die sterk leunt op zijn Romantische voorgangers.
In de eerste helft van de twintigste eeuw volgden de muzikale revoluties elkaar in rap tempo op. Componisten als Stravinsky, Bartok, Ravel, Rachmaninov wisten zich met baanbrekende pianoconcerten eeuwige roem te verschaffen. Maar Dohnányi bleef vasthouden aan de lessen van zijn leermeester Brahms.
In zijn Eerste Pianoconcert (1899) is de invloed van zijn grote leermeester onontkoombaar vanaf de eerste maat. Het lijkt Brahms’ eerste symfonie wel. Knap is het zeker, als je beseft dat het hier om een werk van een tweeëntwintig jarige gaat. Begrijpelijk dat hij er succes mee had. Het werk staat als een huis, maar lijdt onder een teveel aan niet altijd goed uitgewerkte thema’s en een gebrek aan een eigen muzikale taal. Het is met zijn bijna vijftig minuten misschien ook aan de lange kant.
Het bijna vijftig jaar later geschreven Tweede pianoconcert (1947) laat zien dat Dohnányi ondanks de ontwikkeling van een eigen idioom, toch nooit zijn Romantische voorbeelden heeft kunnen loslaten. Vakwerk is het zeker, maar als je deze enigszins ouderwets aandoende muziek hoort, begrijp je dat Dohnányi het in bekendheid moest afleggen tegen zijn vooruitstrevender protégées Bartok en Kodály. Die twee vielen trouwens ook door hun nationalistische en folkloristische inslag veel meer in de smaak bij de latere communistische machthebbers. Dohányi raakte in vergetelheid. Gelukkig zou hij van de communisten geen last meer hebben. Hij emigreerde al in 1949 naar de VS.
De Russische Sofja Gülbadamova beschikt over de benodigde virtuositeit om deze muziek tot leven te brengen. Haar toucher is kleurrijk en trefzeker, haar frasering doeltreffend, maar toch zou je willen dat ze af en toe eens wat flinker tekeer ging. Dit is tenslotte klavierleeuwen muziek en daarvoor is misschien nog net een tikkeltje meer temperament nodig. Te oordelen aan haar fijnzinnige aanpak koestert zij onmiskenbaar een sterke affiniteit voor deze componist. Dat maakt veel goed. De Franse dirigente Ariane Matiakh en haar Duitse equipe begeleiden naar behoren, maar ook hier geldt dat het wel wat meer had gemogen.
- WAT: Ernö Dohnányi – Piano Concerto’s 1& 2
- WIE: Sofia Gülbadamova, Deutsche Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz o.l.v. Ariane Matiakh
- UITGAVE: Capriccio – C5387
- BESTEL HIER: JPC
