Ontdaan van enkele scènes, ontdaan van de orkestratie, ontdaan van een scenische voorstelling, en toch, niet ontdaan van zijn essentie: de onwezenlijke droomsfeer van weten en niet-weten, de wereld van hunkering en terughoudendheid, het verlangen naar licht en de geur van de dood. Zo stond de Pelléas et Mélisande van Debussy in de Schouwburg in Leuven op het Festival 20/21. Of beter gezegd: de Impressions de Pelléas die de Roemeens-Franse componist Marius Constant in 1992 uit het meesterwerk van Debussy destilleerde.
Constant reduceerde de bezetting tot zes zangers en twee pianisten en goot de vijf bedrijven in één, ingekort, doorlopend geheel. De voorstelling bleef evenwel nog scenisch met een terugblik in een Parijs salon anno 1902, het jaar van de première van Pelléas. Anno 2017, net geen honderd jaar na het overlijden van Debussy, ging het pianoduo Jan Michiels – Inge Spinette nog één stapje verder: ook geen scenische voorstelling meer, maar een uitgekiende opstelling op het podium met een gouden Mélisande in het midden, omgeven door de overige zangers in het zwart en in een donkerblauwe lichtregie van Klaas Verpoest en Jan Duerlinck met suggestieve tekstprojectie.
Gloed van Debussy
Als operaliefhebber kan je dan op je honger blijven zitten; als liefhebber van Pelléas et Mélisande kreeg je volop de onderhuidse gloed en de intensiteit van de Debussy mee. In een uitstekende bezetting bovendien, die voor vijf zesden Belgisch was. De Luikse mezzo Angélique Noldus verraste van bij het begin met haar warme stem als Geneviève, de moeder van Golaud en Pelléas. Daarmee vallen we meteen binnen in de 2de scène van de opera van Debussy: Geneviève leest aan Arkel de brief voor van Golaud. De oude koning Arkel kreeg indrukwekkend gestalte in de Franse bas Jerôme Varnier. De getormenteerde Golaud kon zich geen betere spiegel wensen dan bas-bariton Werner Van Mechelen, altijd even energiek en daadkrachtig tot in de tragiek toe. Tenor Yves Saelens vertolkte alle schakeringen van de jeugdige, droefgeestige en toch overmoedige Pelléas. Lore Binon zong Mélisande. Nee, ze zong niet, ze wás Mélisande, freel en goudkleurig tussen de zwart uitgedoste medespelers. Vast en helder in stem gaf ze reliëf aan de niet-beseffende, niet-wetende, maar altijd voelende, hypersensitieve Mélisande. “Maintenant, c’est son âme qui pleure…” zoals de oude koning Arkel op het einde zegt. Temidden van dit uitgelezen gezelschap hoorde ik, voor mij althans, een nieuwkomer: de jonge mezzo Camille Bauer. Zij zong de kleinere rol van het zoontje Yniold. Ze mocht er zijn. Ze heeft… haar mannetje gestaan!
Pianoziel
Maar de draad en de ziel van de voorstelling was het pianoduo Yin–Yang oftewel Jan-Inge. Zij waren de bedding en de stroom waarop de vertolkers verder dreven: de gereduceerde orkestpartituur voor 2 piano’s. Uit het programmaboekje leerde ik dat componist Marius Constant zich hiervoor ook gebaseerd had op de pianopartij van Debussy van waaruit de orkestratie ontstond. Marius Constant opteerde voor twee Bechstein piano’s die dichter bij de klankwereld van Debussy aansloten. Jan Michiels en Inge Spinette opteerden voor twee historische Steinway’s, één van 1873 en één van 1875, beide geleverd door de firma Maene. Het was een prachtige symbiose met de muziek van Pelléas: een klankkleur waarin alle hardheid van buitenaf verdwenen was, een klankkleur van hunkering tot fluisteren, van onuitspreekbaar verlangen en van innerlijke gloed.
- WAT: Impressions de Pelléas (Claude Debussy – Marius Constant)
- WIE: Pianoduo Yin-Yang, Lore Binon (sopraan), Yves Saelens ((Tenor), Werner Van Mechelen (bas), Angélique Noldus (mezzo), Jerôme Varnier (bas), Camille Bauer (mezzo)
- WANNEER: zaterdag 7 oktober 2017
- WAAR: Schouwburg Leuven
- Foto: © Guy Buys
- Voor wie dit gemist heeft: er zijn nog voorstellingen gepland in het Debussy-jaar 2018:
– 07/03/2018 in Maastricht
– 10/03/2018 in Flagey
– 23/03/2018 in Padova (een beetje ver weg…)
– 30/03/2018 in Hasselt
– 18/04/2018 in Bijloke Gent
– 20/04/2018 in Maasmechelen
