Religieuze vocale muziek
De eerste componist in dit rijtje is de Poolse Paweł Łukaszewski (°1968). Dirigent David Wordsworth noemt Łukaszewski de bekendste Poolse componist van zijn generatie. En dit is zeker niet overdreven. Zo won Łukaszewski maar liefst zeven Fryderyk-prijzen, de meest prestigieuze muziekprijs in Polen. Hij is gekend in binnen- en buitenland voor zijn vocale muziek en meer specifiek zijn koormuziek. Op de cd Łukaszewski: Sacred Choral Works brengt het State Choir Latvija onder leiding van Māris Sirmais een selectie uit het reeds impressionante oeuvre van deze componist.
De gekozen werken dateren allemaal uit de voorbije 20 jaar en zijn zettingen van psalmen en liturgische teksten. Ongeacht of je Łukaszewski’s stijl als neo-middeleeuws of neo-tonaal wil bestempelen, het is slechts een label voor wat de componist beschrijf als “hernieuwde tonaliteit”. De koorwerken hebben een transcendent en tijdloos karakter. Met een rijk klankspectrum en een subtiel contrastspel in dynamiek, ritmiek en harmonie weet Łukaszewski vredig de impressie van de tekst te verklanken. State Choir Latvija weet deze subtiele verschillen genuanceerd te brengen.
De verdediger van de vrede
De Zwitserse componist Benno Ammann (1904-1986) is een minder gekende naam in het koorrepertoire. Aan een gebrek aan repertoire zal dit zeker niet liggen. Tijdens zijn periode als repetitor en koordirigent arrangeerde en componeerde Ammann heel wat koorwerken bij elkaar. Maar deze blijven altijd in de schaduw van zijn experimenten met elektronische muziek staan. Het is dus verfrissend dat Basler Madrigalisten onder leiding van Raphael Immoos de wereldpremière van Ammanns Missa ‘Defensor Pacis’ verzorgen.
Het werk werd door Ammann in 1946 gecomponeerd. Deze mis schreef hij als commotie voor de heiligverklaring van Nicolaas van Flüe, de Zwitserse patroonheilige. Voor dit plechtige moment koos Ammann voor techniek van de renaissance polyfonie nieuw leven in te blazen. Met een complex weefsel aan vocale stemmen en de traditionele cantus firmus techniek (een melodie van lange noten die als rode draad doorheen de mis klinkt) bewijst Ammann zich een 20e-eeuwse polyfonist.
Het Basler Madrigalisten onder leiding van Raphael Immoos brengt dit omvangrijke werk met een puurheid die het oor streelt. Met aandacht voor tekstverstaanbaarheid en duidelijke muzikale secties zingen ze dit vergeten werk opnieuw tot leven.
Oven hymnes en engelen
Alfred Momotenko-Levitsky (°1970) is een Nederlandse componist van Russiche afkomst die beter gekend is als Fred Momotenko. Zowel thuis in de elektronische als de akoestische wereld componeert hij voornamelijk kamermuziek. In zijn jeugd werd hij omringd door koormuziek maar slechts 2008 componeert hij steeds vaker ook voor vocaal ensemble en voor koren. Op zijn laatste cd Momotenko: Creator of Angels gezongen door Latvian Radio Choir onder leiding van Sigvards Kļava dateren alle werken tussen 2017 en 2022.
Het eerste werk op de cd Angelov tvorche (“Creator of Angels”, 2021) werd speciaal geschreven voor het Latvian Radio Choir. Met een misleidende eenvoudigheid klinkt de muzikale genialiteit. Momotenko’s klankwereld is een versnelling van modi uit de Byzantijnse Znamennyj-zang en moderne toonaarden. Deze stijl is kenmerkend voor alle koorwerken op de cd, ook het oudste werk Na Strastnoy (“On the Passion”, 2017). Het is gecomponeerd als een inleidend werk tot Rachmaninovs Vespers, op. 37 en maakt gebruik van gelijkaardige muzikale elementen (zoals een basso profondo en enkele vocale technieken) ontleend aan de Russische Orthodoxe muziek. Een indrukwekkende dialoog tussen verschillende tradities van bijna 20 minuten lang met verfijning gebracht door het Latvian Radio Choir.
WIE: State Choir Latvija o.l.v. Māris Sirmais
WAT: Łukaszewski: Sacred Choral Works
UITGAVEN: Ondine ODE1406-2
BESTELLEN: JPC
WIE: Basler Madrigalisten o.l.v. Raphael Immoos
WAT: Ammann: Missa ‘Defensor Pacis’
UITGAVEN: Capriccio C5415
BESTELLEN: JPC
WIE: Latvian Radio Choir o.l.v. Sigvards Kļava
WAT: Momotenko: Creator of Angels
UITGAVEN: Ondine ODE1413-2
BESTELLEN: JPC