Menu
Onze website is vernieuwd, geef zelf je evenementen in. Heb je een fout gezien. Mail ons!
Klassiek Centraal
Menu
Onze website is vernieuwd, geef zelf je evenementen in. Heb je een fout gezien. Mail ons!
Mijn eerste ontmoeting met Hanne Deneire dateert van 20 jaar terug in het Concertgebouw van Radio 1, toen ze zich, pas afgestudeerd ontwapenend voorstelde als “Hallo, ik ben Hanne D. en ik ga een opera schrijven.” Van een uitvoerig gesprek over Winterreise in Meesterwerk op Klara herinner ik mij haar spontane uitspraak “Oh, maar ik ben niet bang van de dood”, ze was een prille dertiger. Intussen brengt Deneire haar tweede opera op de planken, Bonaparte (1) naar een libretto van Tom Lanoye en met acteur Stefaan Degand in de hoofdrol. De hele zomer kunnen we in de Sint Maartenskerk van Kortrijk de expositie “AMI”, Mycelium Music Installation, met muziek ingespeeld door Philippe Thuriot, meemaken.
CDW: Je noemt jezelf impact composer, terwijl ik jou meestal als een community composer omschrijf. Spreken we over hetzelfde?
HD: Inderdaad, alles wat ik doe is een vorm van community-art, daarom ben ik na het Conservatorium in Antwerpen voor mijn specialisatie naar de Guildhall School of London getrokken, de UK is de bakermat van community-art. Die manier van denken en doen zit voorgoed onder mijn huid. Maar intussen ben ik ook ondernemer, ik run bijvoorbeeld al meer dan 25 jaar mijn muziekschool House of Music, helemaal à ma façon, zoekend naar de grootst mogelijke verbinding tussen mensen. Impact composer is een contaminatie van community composer en impact ondernemer waarmee ik in het rijtje kom te staan van mensen zoals Piet Colruyt of Wouter Torfs. Het gaat er mij niet alleen om muziek te schrijven die mooi gevonden wordt, ik wil ook impact hebben. Wat ik op dit moment met mijn installatie probeer te doen is dingen maar ook mensen te doen groeien.
De expositie “AMI”, Mycelium Music Installation bestaat uit drie, rechtopstaande objecten, die meteen aan een sarcofaag of doodskist doen denken. Ze bestaan trouwens uit levend materiaal, bovenop het stro waaruit ze zijn vervaardigd groeit immers mycelium, afkomstig van het gigantische schimmelnetwerk dat alle boven- en ondergrondse leven verbindt en dat afvalstoffen tot nieuw leven recycleert. Wanneer een bezoeker de kist nadert, reageert een sensor op de beweging en gaat er muziek klinken: ‘Ami, een compositie van Hanne Deneire uit 2015 ingespeeld op accordeon door Philippe Thuriot. Via de installatie wil ze in verschillende al dan niet spiritueel geladen publieke ruimtes een dialoog met de bezoeker laten ontstaan. Deze zomer gebeurt dat in een gotische kerk waar niet toevallig ook een orgelfestival plaatsvindt. Op bepaalde momenten kan daar een live-performance aan toegevoegd worden.
CDW: Vanwaar jouw fascinatie voor een levend organisme als mycelium, dat we associëren met biologie, ecologie, wetenschap ?
HD: Als kind was ik mij al erg bewust van mijn verbinding met de wereld en de kracht van bepaalde energieën. Dat laatste is net zoals mycelium onzichtbaar, niet tastbaar maar het heeft wel degelijk een grote werking. Als er in mijn kindertijd ‘moeilijke’ kinderen in de buurt waren, met wie mensen geen contact kregen, zeiden ze ‘zet Hanne daar maar bij, dat lukt wel’. Wel, ik vermoed ergens dat dit te maken heeft met een besef van verbinding met alles rondom je. Ik ben ervan overtuigd dat in onze wereld alles met alles verbonden is, zoals het schimmelnetwerk onder de grond samen werkt. Gaandeweg is dit mijn levensstijl geworden.
HD: Eigenlijk was ik al lang op zoek naar een ruimte, maar ook een object, een materiaal, zelfs een textuur die strookt met mijn composities en mijn manier van in het leven te staan. Vreemd genoeg waren de twee termen die in mij opkwamen ‘levende – dood’, ik zocht naar een spel van krachten, iets van een grote kwetsbaarheid, ach we zouden wel zien… Tot ik onverwacht een documentaire over mycelium te zien kreeg. De volgende dag had ik de makers aan de lijn en had ik contact met de Technische Universiteit Delft die uitgebreid onderzoek doet naar mycelium, hier vlakbij om zo te zeggen. Ik ontdekte dat het begraven van lichamen in afscheidskisten die met mycelium tot stand kwamen, ecologischer en organischer verloopt dan de traditionele manier van begraven of cremeren. Het is een meer harmonische manier, zou je kunnen zeggen. Een lichaam bóven de grond onder een laagje mycelium ‘begraven’, zou het proces van ontbinding nog meer verkorten tot enkele maanden tijd. Maar dat is toekomstmuziek, omdat de betreffende wetgeving voorlopig overal ontbreekt. Vrij snel slaagden mijn gesprekspartners en ik erin om mijn artistieke visie aan hun wetenschappelijke knowhow te koppelen in een Mycelium Music Installatie. Zo werk ik aan een grotere visibiliteit van het onderzoekswerk door Loop biotech (2) en van mijn kant heeft deze samenwerking mij doen groeien, als mens en kunstenaar.
CDW: De sprong van mycelium naar community is voor jou blijkbaar helemaal niet groot geweest?
HD: Als componist wil ik de hedendaagse muziek meer laten léven, als ondernemer wil ik mensen verbinden, ze laten stilstaan en reflecteren, als pedagoog gebruik ik mijn geduld, mijn tijd om dingen uit te leggen. Het materiaal van mycelium, de textuur, de betekenis vertelt eigenlijk perfect wat ik te zeggen hebben. In mijn werk ben ik voortdurend met mensen bezig, baby’s, kinderen zowel als bejaarden en mensen met dementie. Leven en dood zijn niet elkaars tegendeel, de objecten, de sarcofagen ervaar ik dan ook eerder als poorten, en de hele installatie als een vorm van transformatie. Verbinding maken tussen leven en dood, tijd en ruimte, geluid en stilte, mycelium vermag het allemaal.
Tot slot is er nog de grote onvoorspelbaarheid. Met restjes mycelium heb ik hier thuis verder geëxperimenteerd, het luistert erg nauw, hangt af temperatuur, vochtigheid, duur van de kweek, etc. Het eindresultaat is even onvoorspelbaar als een improvisatie op mijn basklarinet, geweldig toch.
CDW: De meeste mensen zullen ‘Ami’ meemaken als installatie, niet als een performance waarbij jij aanwezig bent en de dingen kan kaderen. De misganger, de toevallige bezoeker die de stilte van de kerk komt opzoeken, de melomaan tijdens het orgelfestival, de toerist, de culturo die over jou las… Wat kan ‘Ami’ bij al die verschillende mensen teweeg brengen?
HD: Ik wil en ga niets invullen, maar ik hoop dat de installatie voldoende open is zodat iemand zichzelf ontmoet. Het geheel vertrekt immers vanuit stilte. Als het beeld van de kist je triggert en uitnodigt om verder te ontdekken, reageert het beeld op jou via een sensor en ontstaat er een subtiel spel van stilte en muziek. De muziek begint ppp en neemt zachtjesaan in volume toe, ze speelt in loops en is zo geschreven dat je er altijd in en uit kan stappen. Klein detail, ze is ingespeeld in een kerk, de akoestiek is dus heel passend.
HD: Het mooiste wat ik kan doen is schoonheid neerzetten en een sfeer creëren waar iemand bij zichzelf kan komen. Als ik al iets hoop, dan is het dat mensen zich in die ruimte geborgen en gedragen kunnen voelen. Misschien ben je helemaal alleen in de kerk en voelt het (ze fluistert) … alsof die objecten, groter dan jezelf, je een beetje vasthouden.
Vorige
Volgende
CDW: Hanne Deneire die Bonaparte voor het orkest van de Vlaamse Opera schrijft en Hanne Deneire die het publiek in de kerk tot stilte uitnodigt, hoe verhouden die twee zich tot elkaar?
HD: Met Ami, de installatie verbind ik mij met de bezoeker en dus met de maatschappij, terwijl ik mij voor mijn opera heel nauw met de librettist moest verbinden. Tom Lanoye en ik hebben synchroon, naast elkaar aan de tekst en de muziek geschreven, we werden één hoofd, zagen hoe het stuk groeide en hoe de puzzelstukjes wonderwel telkens op de juiste plaats vielen. De visie die uit mijn Mycelium installatie spreekt, is helemaal terug te vinden in het creatieproces van Bonaparte. Rond de protagonist Stefaan Degand alias Napoleon hangt veel menselijk drama, dat ik op een geaarde manier weergeef. De acteur wordt ook zanger, er is géén klassiek koor, de maatschappij is mijn koor en het orkest wordt uit zijn comfortzone gehaald. (Sommigen zullen opwerpen dat dit geen opera is, soit, dat is een kwestie van terminologie). In Bonaparte is de maatschappij erg aanwezig, in de installatie staat de bezoeker, het publiek centraal. In die zin liggen de twee werelden erg dicht bij elkaar.
CDW: Jouw levend kunstwerk ademt en groeit, … niemand weet waarheen. Veel succes bij alles wat je nog wil doen.
24 mei 2022 Bonaparte (1), met Stefaan Degand in de hoofdrol door Vlaams Opera Orkest, tijdens Antwerp Spring Festival. De tournee is wegens Corona nog altijd uitgesteld.
9 juni 2022 om 20:00 Mycelium Music Happening met improvisatie op basklarinet door Hanne Deneire en op het orgel door Dirk Blockeel.
10 juni tot eind september 2022. Expositie ‘AMI’, Mycelium Music Installation in de Sint -Maartenskerk in Kortrijk doorlopend elke dag van 10 tot 18 uur. Tijdens de liturgische vieringen is de kerk niet toegankelijk voor de bezoekers.
Tussen 12 juni en 18 september 2022 : Internationaal Orgelfestival in Kortrijk met plichtwerk geschreven door Hanne Deneire, waarover later verdere berichtgeving.
In 2023 zal de installatie te horen en te zien zijn op het Festival der Voorkempen en in het SMAK.
Hanne Deneire had meerdere pianoleraren, studeerde basklarinet bij Jan Guns, compositie bij Wim Henderickx en Luc Vanhove, specialiseerde zich in muziektherapie en community-art. Kan u kennen van de composities Mitä, Katsu, Lotus, Divina Commedia e.a. Schreef in 2008 voor Het Paleis de opera Papieren Geluk met Dimitri Leue in de hoofdrol. Ontwikkelde een eigen muziekmethode Children are Composers die ze onderwijst in House of Music, HoM. Schreef Een andere Dementie in Muziek, dat internationaal als basiswerk geldt in het werken rond muziek en dementie. Volgt aan de academie van Berchem de opleiding project-atelier voor beeldende kunstenaars.
(2) De installatie werd technisch mogelijk gemaakt door Loop Biotech https://loop-biotech.homerun.co/
