Het gitaarkwartet Guitar Trek startte als een tijdelijk familieproject, maar is nu een vast en geliefd onderdeel van het Australische muzieklandschap. Het ensemble is sinds 1987 voortdurend op zoek naar de nieuwste ontwikkelingen van de gitaar en haar repertoire. Met de cd Bluetongue weerspiegelt ze de immense kleur en ritmische vitaliteit van het moderne Australië in werken van Nigel Westlake, Richard Charlton, Phillip Houghton en Elena Kats-Chernin.
Componisten van Down Under
Componist, klarinettist en dirigent Nigel Westlake (°1958) begon ooit aan het Sydney Conservatorium of Music maar ging liever snel de professionele wereld in. Als freelancer trok hij door Australië en Europa voor hij werd uitgenodigd door Australia Ensemble: een kamerorkest dat nieuw gecomponeerde Australische muziek brengt. In 1989 componeerde hij voor het eerst filmmuziek, en in 1996 ontving hij een Oscarnominatie voor de film Babe (1995). Zijn compositie 6 Fish ontving tijdens de Classical Music Awards in 2005 de prijs voor “Instrumental Work of the Year”.
Richard Charlton (°1955) wordt wereldwijd erkend als een van de voornaamste Australische componisten en gitaristen. Hij is grotendeels autodidact en begon zelf muziek te componeren om zijn repertoire uit te breiden. In zijn muziek combineert Charlton zijn liefde voor melodie met scherpzinnige harmonieën in een formele structuur om zowel het oor als het verstand te kunnen verleiden. Hij componeert gitaarmuziek voor verschillende bezettingen: van dramatische solowerken tot het gitaarkwartet Five Tails in Cold Blood dat hij speciaal voor Guitar Trek schreef.
Als gitarist was Phillip Houghton (1954-2017) bekend om zijn speeltechniek en interpretatietalent. Ondanks dat hij weinig compositorische training had genoten, ontvingen zijn werken lovende kritieken. Houghton schreef muziek voor film en televisie, maar bracht ook zelfstandig experimentele improvisaties voor elektrische gitaar en piano uit.
De Australische Elena Kats-Chernin (°1957) is van Oezbeekse afkomst en heeft werken gecomponeerd in bijna elk genre. Ze is het best bekend om haar theater- en balletmuziek. Kats-Chernins energieke, kleurrijke en vaak voortstuwende muziek met ritmische pulsatie heeft choreografen over de hele wereld geïnspireerd. Bleached Memories is haar tweede compositie voor gitaar.
Fauna, dromen en fantasie
Inspiratie voor het werk 6 Fish vond Nigel Westlake in een boek van Richard Flanagan met de titel Gould’s Book of Fish. In deze zesdelige, programmatische gitaarsuite maakt Westlake gebruik van vrolijke melodieën en ongebruikelijke timbres om zes exotische Australische zeedieren te verklanken. Arpeggio’s suggereren de Guitarfish (vioolrog), die voorzichtig het zand van zich afschudt. Als de kust veilig blijkt, klinken de springerige motieven van deze nieuwsgierige rog die op verkenning trekt op de bodem van de oceaan. Terwijl de Sunfish (maanvis) rustig voortdrijft op een dromerige melodie van de golven, zonnebadend onder het wateroppervlak, glinsteren de stralen van de zon als glissandio’s en bendings op het wateroppervlak. De verschillende speeltechnieken en de contrasterende karakters van ieder zeedier maken deze zes korte werken technisch veeleisend, maar tegelijk spannend om naar te luisteren.
Ook in 5 Tails in Cold Blood spelen Australische dieren de hoofdrol. Het werk is symmetrisch opgebouwd rond het gracieuze zwemmen van de reuzenmanta. In de twee delen ervoor en erna worden elk vier unieke hagedissen en hun hobbelende loopjes uitgebeeld. Het werk is een mengeling van klassiek, pop, blues en filmmuziek. De elegante getokkelde inleiding van Manta Ray Ballet leidt tot een refrein dat is geïnspireerd door filmmuziek. Soortgelijk aan de muziek van David Attenboroughs documentaire Life in Cold Blood — waarnaar ook Charltons titel verwijst. In Bluetongue zijn dan weer invloeden van blues te vinden. Technieken zoals slides en bendings gecombineerd met een swingende melodie zorgen voor een opgewekte afsluiter van de animalistische eerste helft van de cd.
In het tweede deel maakt de Australische fauna plaats voor dromen en fantasie. De mystieke kleuren van een edelopaal waren voor Houghton de perfecte stimulus. Inspiratie vond hij in het schilderij Opal Spirit (1993) van landgenoot Lyndall Gerlach. De kunstenares, aan wie Houghton het werk opdroeg, was gefascineerd door de kleuren en de betekenis van de officiële edelsteen van haar land. Wat zij afbeeldde met verf, wou Houghton schilderen met klanken. Voor Water Opal koos hij nog een tweede inspiratiebron: Circe Invidiosa (1892) van John Waterhouse. De opaal is hier een caleidoscoop met compartimenten van verschillende kleuren. Zo ook klinkt de muziek waarbij de segmenten elk een kleur verklanken. Al zoekend vormen deze een percussief thema met blues-bends. Timbre en ritme primeren over melodie. De rituele cadans doet denken aan de mythologische tovenares Circe die boven haar kristallen kom met smaragdgroen waterspreuken prevelt.
Om deze Australische rijkdom aan klanken, ritmes en dynamiek te vertolken, koos Guitar Trek voor gitaren uit eigen land. Graham Caldersmith ontwikkelde een Australische gitaarfamilie (treble-, standaard-, bariton- en basgitaar) met inheemse houtsoorten. Kenmerkend voor de Australische gitaar zijn de heldere hoge noten gecombineerd met sustain bassen en een breder spectrum aan dynamische niveaus wat de mogelijkheid biedt om een ruimer scala aan muziek te spelen. De bariton- en basgitaren die Guitar Trek gebruikt zijn van de overleden gitaarbouwer Caldersmith. Hun standaard- en treblegitaren zijn gebouwd door landgenoten Eugene Philp en Greg Smallman.
Zo speelt het Australische kwartet Guitar Trek muziek van eigen bodem op inlandse instrumenten.
- WIE: Guitar Trek [Timothy Kain (gitaar), Minh Le Hoang (gitaar), Matt Withers (gitaar), Callum Henshaw (gitaar)]
- WAT: Bluetongue: Australian Guitar Quartets
- UITGAVE: Naxos 579060
- SPOTIFY: https://open.spotify.com/album/4H1UCDrjbKsdXXBfU8ODng?si=houkPBCnQyCgyba0JjUhaQ
- BESTELLEN: JPC
,
