In het programma Boléro werden drie hoogtepunten uit voorbije seizoenen samengebracht. Heel eclectisch van stijl met verschillende vibes van verstild tot extatisch. Hoogtepunten ook uit het oeuvre van drie generaties: Martha Graham, Maurice Béjart en van artistiek directeur én huischoreograaf Sidi Larbi Cherkaoui begeleid door Casco Phil, onder leiding van dirigent Benjamin Haemhouts.
Een zorgvuldige opbouw van de avond met wat Pomp and Circomstance om de ster van de avond, Wim Vanlessen, te laten schitteren.
Sidi Larbi Cherkaoui ‘Fall’
De tripple bill wordt geopend met het eerste ensemblewerk dat artistiek directeur Sidi Larbi Cherkaoui in 2015 voor Ballet Vlaanderen maakte op de prachtige muziek van de Estse componist Arvo Pärt. Cherkaoui koos voor het cultwerk Fratres (1980), Spiegel im Spiegel (1978) en Orient & Occident (2000). Muziek van een hedendaagse componist die er toch steeds lijkt te zijn geweest, die tijdloos aandoet en een gevoel van eeuwigheid oproept.
Cherkaoui heeft in zijn choreografie de ziel van deze muziek weten te vatten: behoedzaam, strelend , etherisch. Dat is ook weer te vinden in het decor en de crèmekleurige kostumering. De dansers zijn omringd door drie gebroken witte voilen wanden die door een luchtstroom rimpelen als lichte golfjes waar de zon flikkeringen op tovert.
De choreografie is een aaneenschakeling van oogstrelende trio’s, solo’s en een bijzonder teder en uitgepuurd duet. De muziek als fijn filigraan, heeft een structuur, maar dringt zich niet op. Daarop heeft Cherkaoui geanticipeerd met heel organische bewegingen van heel laag, naar heel hoog. Waarbij de dansers de hele ruimte moeten bespelen en toch op een rustige manier. Een choreografie, die heel intens begint, maar dan hoe langer hoe trager gaat.
De dansers hebben echt voeling met die natuurenergieën. De interferentie van sferen en gevoelens weet Cherkaoui magistraal in beweging om te zetten. Net zoals de muziek is de choreografie beheerst en toch verpletterend in schoonheid en kracht.
Martha Graham ‘Chronicle’
Chronicle van danslegende Martha Graham is een tijdsdocument en gewijd aan de psychologische en fysieke weerbaarheid van vrouwen. Het was Grahams’ artistieke antwoord dat ze in 1936 presenteerde nadat ze de uitnodiging van Hitler om de Olympische Spelen te openen had geweigerd. Dreiging, rouw, verwoesting en verbanning zijn thema’s die in de solo en in groep worden verbeeld, om uiteindelijk met een oproep tot actie en verbondenheid af te sluiten.
Graham geeft kritiek op een samenleving die te veel conformiteit vereiste en behoudt zich het voorrecht om actief te handelen, dan wel passief te ondergaan. Eigenlijk zijn er heel wat paralellen te trekken met wat er nu allemaal gist en borrelt, en zijn het weer vrouwen, ‘tienermeisjes’ dan nog, die aan de boom schudden.
Als grondlegger van de moderne dans is ze een niet te missen figuur in de ontwikkeling van Ballet Vlaanderen onder het leiderschap van Sidi Larbi Cherkaoui. Dansen en denken vanuit het centrum van het lichaam. Martha Graham ziet de vloer als het landschap van de danser. Vanuit die filosofie creëerde ze bewegingen die zittend of liggend worden uitgevoerd. Een eenzame figuur zit op een rond platform gehuld in een lange, gebloemde rok. Ze manipuleert de rok als een soort verdediging.
In de proloog ‘Spectre’ is te zien hoe de lange prachtige rood-zwarte rok een dansant element wordt en ingenieus verwerkt wordt in de choreografie. Als de rok binnenstebuiten open waaiert lijkt het een rode vloedgolf. Martha Graham is naast choreograaf ook een grootse styliste, wat ook te vinden is in het oeuvre van Sidi Larbi Cherkaoui. Waren de bewegingen in Fall zeer vloeiend, bij Martha Graham is alles zeer rechtlijnig en bijna Spartaans. Geen verfijnde, elegante handbewegingen, maar gebalde vuisten. Vrouwen die het verzet uitmaken in aaneengesloten rijen. De scène wordt in diagonalen in gelid doorkruist. Bij wijlen ijlen ze over de scène als op de vlucht. De elegante zwarte jurken maken het geheel visueel aantrekkelijk.
Marurice Béjart ‘Boléro’
De eindeloos getalenteerde Wim Vanlessen is in het dansmilieu een heer van stand, letterlijk en figuurlijk. Met lijf en leden zette hij zich de voorbije 25 jaar in voor technisch en esthetisch verantwoord werk. Geprezen om zijn présence, beheerste vitaliteit, inlevingsvermogen en gevoel voor samenspel. Een kunstenaar die leeft voor zijn werk. Niks blasé. Altijd zichzelf gebleven.
Ons DNA is allemaal gelijk, het potentieel aan talent evenwel niet. De hedendaagse dans is, in tegenstelling tot het klassieke ballet, een voortdurende vraagstelling naar hoe beweging als kunstvorm kan ingezet worden en dat op een as van stilstand tot extreme virtuositeit.
Vanlessen biedt als dansend lichaam weerwerk aan de dwingende muziek van Ravel, genereuze inspiratiebron voor Maurice Béjart. Slechts een handvol superieure dansers kregen de toelating om zich de choreografie eigen te maken. Een rol die hij twee jaar geleden al voor het voetlicht bracht. Instant chemistry. Wim Vanlessen is de verpersoonlijking van het vurige, ondefinieerbare, trotse wezen van de dansers, een hommage aan de zinnelijkheid en extase.
De choreografie van Maurice Béjart is een weerspiegeling van de tijdsgeest, de vrije liefde, maar blijft door de originaliteit exemplarisch.
Afscheid Wim Vanlessen iconisch
Als afscheid aan zijn danscarrière en afsluiter van formaat was zijn wens om nog eens op de iconische tafel te gaan staan. Bewegingsenergie in het vacuüm van een tafel ontpopt zich als een meeslepende trip. Adem die beweging wordt. Een ode aan de viriliteit. Een donkere scène. Een lichtstraal vangt één hand die omhoog gaat, weer daalt en sensueel over de borst en dijen glijdt. Links gebeurt hetzelfde. Stilaan komt heel zijn silhouet in zicht.
De danser staat midden op de rode ronde tafel. Langs de drie zijden van het podium zitten 40 mannen in zwarte broeken en ontbloot bovenlijf verveeld te kijken. Ze raken gebiologeerd door de danser. In kleine groepjes kunnen ze zijn lokroep niet weerstaan. Ze dansen mee met suggestieve bewegingen. Met virtuositeit, muzikaliteit en techniciteit bouwt Vanlessen zijn rol op. De danser temt, bezweert de muziek en heeft het vermogen schoonheid te creëren op de repetitieve, opzwepende muziek van Ravel die je meesleurt als in een draaikolk, altijd intenser en sneller, sensueel, mysterieus, tot het breekpunt, de orgastisch climax.
Bestaat er een mooier alternatief om een carrière af te sluiten!? Het publiek ging voor deze meeslepende trip letterlijk uit zijn dak. Wim Vanlessen kreeg een mega-applaus dat bijna een half uur stand hield als dank en appreciatie voor zijn magistrale performance en schitterende carrière. Uit de nok van het dak dwarrelden gouden sterretjes neer die zich vasthechtten op zijn bezwete lichaam. Letterlijk en figuurlijk een golden boy. Met gratie nam hij het applaus in ontvangst. Het publiek zal deze danser missen. Nieuwe perspectieven openen zich voor de multi-getalenteerde Wim Vanlessen.
- WAT: Bolero, gala met afscheid Wim Vanlessen
- WIE: Ballet Vlaanderen, choreografieën van Martha Graham, Maurice Béjart en Sidi Larbi Cherkaoui, live muziek door Casco Phil, dirigent Benjamin Haemhouts
- WAAR & WANNEER:
- FOTO’S: © Filip Van Roe
