• Home
  • Over KC
  • Partners
  • Toevoegen evenement
maandag, mei 29, 2023
  • Login
Klassiek Centraal
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
No Result
View All Result
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
No Result
View All Result
Klassiek Centraal
No Result
View All Result

Goldbergvariaties – en hoe!

Redactie by Redactie
28 juni 2012
in Cd & DVD, Recensies
Reading Time: 3 mins read
Bach, Goldbergvariaties, Fretwork, Harmonia Mundi USA
Share on FacebookShare on Twitter

Gouden Label Na hun vorige cd’s The Art of Fugue BWV 1080 (2002) en Alio modo (2005) heeft het Gamba-ensemble Fretwork voor de derde keer haar keuze laten vallen op Johann Sebastian Bach. Dit keer zijn zijn Goldbergvariaties aan de beurt en het is alweer een hoogtepunt geworden qua verfijning en stijl. Om te koesteren.

Gouden Label Na hun vorige cd’s The Art of Fugue BWV 1080 (2002) en Alio modo (2005) heeft het Gamba-ensemble Fretwork voor de derde keer haar keuze laten vallen op Johann Sebastian Bach. Dit keer zijn zijn Goldbergvariaties aan de beurt en het is alweer een hoogtepunt geworden qua verfijning en stijl. Om te koesteren.

Het verhaal over de slapeloze nachten van Graaf Hermann Karl von Keyserlingk en zijn klavecinist Johann Gottlieb Goldberg zal u wel kennen. Dat von Keyserlingk door de „Goldbergvariaties“ „in seinen schlaflosen Nächten ein wenig aufgeheitert werden könnte“. Misschien is het u wel ontgaan dat Goldberg nauwelijks 29 jaar oud is geworden, en dat hij op 10-jarige leeftijd door de Russische gezant von Keyserlingk werd ontdekt. Tot daar. Maar kent u Richard Boothby?

Richard is professor  viola da gamba aan het Royal College of Music in Londen en professor Barokcello en viola da gamba aan het Welsh College of Music and Drama. Hij maakte een arrangement voor zes gamba’s (a consort of six viols) van Bachs oorspronkelijke klavierpartij. En hoe! Beluister meteen de variaties 20 en 23 op de tweede cd. Niet te missen. Zalig. Let op het pizzicato-spel in variatie 20. Tussen haakjes, het Engels woord voor (viola da) gamba is viol.

Boothby is één van de oprichters en leden van het ensemble Fretwork. En omdat hij de geheimen van de gamba door en door kent, heeft hij de klavierpartij over het (samen)spel van de zes gamba’s op een perfecte manier verdeeld. Twee Trebles, twee Tenors en twee Basses zorgen voor transparantie en afwisseling zonder gelijke. Soms was een arrangement in de strikte betekenis van het woord niet nodig, omdat het volstond de stemmen of lijnen te laten spelen door de gamba’s die correspondeerden met de oorspronkelijke toonhoogte. Waar het bij een uitvoering van de compositie immer op aankomt is ervoor te zorgen dat de rijkdom van de stemvoering tot uiting komt. De baslijn (32 “Fundamentalnoten” met name), en dus niet de aria zoals velen denken,  wordt dertig keer gevarieerd, en, als onderdeel daarvan, negen keer, om de drie variaties,  canonisch verwerkt. Die basnoten moeten daarbij altijd duidelijk te onderscheiden en traceerbaar zijn. De compositie, oorspronkelijk gecomponeerd voor een klavecimbel met twee manualen,  bestaat  uit een aria boven die basnoten, gevolgd door dertig variaties van of op die basnoten, waarna de aria tot slot zachtjes wordt herhaald. Het geheel werd gepubliceerd in 1742, als vierde en laatste deel van Bachs Clavier-Übung. De Aria, een melodie op zich dus,  kwam reeds voor in het tweede Notenbuch uit 1725 van Bachs tweede vrouw Anna Magdalena (1701-1760), niet te verwarren met de Air mit Variationen (BWV 991) uit haar eerste Notenbuch.

Weet vooraleer u de versie op zes gamba’s beluistert, dat Bach de canons, met uitzondering misschien van de Canone alla Settima (variatie 21), waar hij het niet gepreciseerd heeft,  oorspronkelijk componeerde voor één manuaal, terwijl de meeste overige variaties voor twee manualen bedoeld waren. Dit subtiel sonoor resultaat of gevolg werd op een prachtige wijze door Richard gearrangeerd voor gamba’s. Twee manualen betekende feitelijk een duo en dus een rijkere polyfonie en een vollere klank. Zo ook op de gamba’s. Heel, heel bewust gearrangeerd. De niet-canonische variaties  zijn daarnaast alle in een bepaalde vorm gecomponeerd: Polonaise (Variatie 1), Triosonate in de zin van deze van Corelli (Variatie 2),  Passepied  (Variatie 4), Gigue (Variatie 7 & 11), Fughetta (Variatie 10), Aria  (im Stile monodico) (Variatie 13), Französische Ouverture (Variatie 16), Menuett (Variatie 19), Lamento (Variatie 21 und Variatie 25), Sarabande (Variatie 26), Toccata (Variatie 29), Quodlibet (Variatie 30). Met dit laatste bedoelde Sebastian  een combinatie van fragmenten van bestaande volksliedmelodieën, hier meer bepaald „Ich bin so lang nicht bei dir gewest” en “Kraut und Rüben haben mich vertrieben”. Deze laatste melodie was in Bachs tijd populair en was overigens reeds gevarieerd door Frescobaldi, Buxtehude en Scheidt.

Het  mesmeriserend eeuwigheidgevoel  van de compositie komt misschien nog meer tot uiting op gamba’s dan op klavecimbel of piano. Ongeacht de uitvoerders. De structuur duidt immers, los van enige getallensymboliek, op eeuwige terugkeer of herhaling. Een soort beheerst en ingehouden perpetuum mobile, zonder eind of eind gelijk aan het begin. De muziek werkt bedwelmend en rustgevend en behoort tot de meesterwerken van het klavier. Nu dankzij Richard Boothby en Fretwork behoort het voortaan ook tot de meesterwerken van het gamba-repertoire. Een immense verrijking. Van onschatbare waarde. Om te koesteren.

Tags: BarokDuitse barokmuziekensemble FretworkHarmonia MundiJohann Sebastian Bach (1685-1750)
Previous Post

Il caro Sassone – De Geliefde Duitser

Next Post

Gouden Labels seizoen 2011/12

Related Posts

Tragiek met een boodschap van vrede
Recensies

Tragiek met een boodschap van vrede

27 mei 2023
Concerten

Freunde & Freundjes

16 mei 2023
Lunalia 2023: William Blake: visionair
Concerten

Muzikaal eerbetoon aan William Blake: genie of gek

7 mei 2023
Ian Bostridge en Oxalys: de ultieme intensiteit van een liedprogramma
Concerten

Ian Bostridge en Oxalys: de ultieme intensiteit van een liedprogramma

3 mei 2023
Middagconcert op Vrijdag Duo Estrella
Concerten

Duo Estrella in kunstenplek De Graaf

3 mei 2023
Junior Ballet Antwerp: ‘SIGNATURES’
Evenementen

Junior Ballet Antwerp: ‘SIGNATURES’

1 mei 2023
Next Post
Gouden Label Klassiek Centraal

Gouden Labels seizoen 2011/12

Gouden Label Klassiek Centraal

Uitreiking Gouden Labels 2011/12 – Verslag

Scott Hendricks, Misha Didyk, Sylvie Brunet-Grupposo, Marina Poplavskaya, Giovanni Furlanetto

Verdiaanse intimiteit à la Tche(rnia)kov

Bijf op de hoogte

Blijf op de hoogte

Abonneer je vandaag op de nieuwsbrief van Klassiek Centraal net als 3771 andere lezers, en blijf wekelijks op de hoogte van de nieuwste artikelen.

één e-mail per week op donderdag

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Categorieën

  • Boeken (228)
  • Cd & DVD (839)
  • Concerten (871)
  • Evenementen (419)
  • Gouden Labels (55)
  • In de kijker (29)
  • Interviews (109)
  • New Releases (366)
  • Nieuws (590)
  • Onbekend Talent (1)
  • Opinie (23)
  • Recensies (2.008)

Klassiek Centraal is het magazine voor klassiek Muziek, Opera & Dans in Vlaanderen. Klassiek Centraal wordt volledig gemaakt door vrijwilligers. 

Wilt u ook meewerken aan Klassiek Centraal stuur ons dan een bericht via redactie@klassiek-centraal.be

Blijf op de hoogte:

Wekelijks (op donderdag) verstuurd Klassiek Centraal een overzicht van alle gepubliceerde artikelen. Schrijf je snel hiernaast in om niks te missen.

No Result
View All Result
  • aaa radiotest
  • Advertenties voor schrijvers
  • Cookiebeleid (EU)
  • Dashboard
  • Evenementen agenda
  • Evenementen lijst
  • Event ingeven
  • Home 1
  • Home 2
  • Home 3
  • Links
  • My account
  • Nieuws
  • Organizer Dashboard
  • Over KC
  • Partner worden
  • Partners
  • persberichten
  • Privacy verklaring
  • Shop
  • Single event
  • Submit Organizer Form
  • Submit Venue Form
  • test
  • Thank you!
  • Venue Dashboard
  • Vrijwilligers gezocht!
  • Wie is wie
  • Wij bieden aan

© 2020 Klassiek Centraal VZW - Varkensmarkt - 2800 Mechelen - Design en hosting Kyzoe.be.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
Cleantalk Pixel

Add New Playlist

Deze website gebruikt cookies om optimaal te functioneren. U vindt onze privacy policy en cookie verklaring hier.