Dat uitgerekend de Scala van Milaan het seizoen 2012-13 met Wagners “Lohengrin” opende, lokte, vooral in Italië, heel wat kritiek uit. In 2013 wordt weliswaar Wagners 200ste verjaardag gevierd maar evengoed van die andere operareus én grote Italiaan Giuseppe Verdi.
Dat uitgerekend de Scala van Milaan het seizoen 2012-13 met Wagners “Lohengrin” opende, lokte, vooral in Italië, heel wat kritiek uit. In 2013 wordt weliswaar Wagners 200ste verjaardag gevierd maar evengoed van die andere operareus én grote Italiaan Giuseppe Verdi.
Na “Lohengrin” volgden onmiddellijk twee Verdi-opera’s (Falstaff en Nabucco) en in de loop van het seizoen worden daar nog vijf andere aan toe gevoegd (Macbeth, Oberto conte di San Bonifacio, Un ballo in maschera, Don Carlo en Aida). Van Wagner staan nog nieuwe producties van “ Der Fliegende Holländer “ en “Götterdämmerung” op het programma naast twee volledige cycli van “Der Ring des Nibelungen”.
Falstaff
Zowel “Falstaff” als “Nabucco” werden gepresenteerd in nieuwe ensceneringen in coproductie met o.m. het Royal Opera House Covent Garden van Londen. “Falstaff” in een regie van Robert Carsen was er reeds vorig seizoen te zien, “Nabucco” geënsceneerd door Daniele Abbado gaat er eind maart in première. Zoals hij reeds gedaan had in zijn enscenering van “Falstaff” voor de Opera van Keulen een aantal jaren geleden, verplaatste Carsen de handeling van het Engeland van Elizabeth I naar het Groot-Brittannië van de jaren vijftig van de vorige eeuw.
Falstaff behoort tot de verarmde adel en Ford tot de klasse van de nieuwe rijken. De grote moderne keuken van Alice Ford waarin zich het tweede tafereel van het tweede bedrijf afspeelt, illustreert dit. De Herberg van de Kousenband waar Falstaff resideert, straalt degelijkheid uit met zijn met hout beklede wanden en in tweed geklede gasten. Die waarderen geenszins het verstoren van hun kalme routine door luidruchtige elementen zoals Mrs.Quickly en vooral Ford, die zich als een rijke Texaan presenteert. Dat eten een belangrijke rol speelt in Falstaffs leven, is meer dan duidelijk en op bepaalde momenten schijnt de dikke ridder daar meer belangstelling voor te hebben dan voor de charmes van Alice. Niet te verwonderen dat hij meent zelf als voedsel te dienen wanneer hij in het park van Windsor aangevallen wordt. Maar uiteindelijk gaat het hele jachtgezelschap samen aan tafel zitten, met Falstaff op de ereplaats.
Eens te meer toont Robert Carsen zich een meester in het uitwerken van een boeiende interactie van goed geprofileerde personages en het opbouwen van ensembles. Het gaat er bijzonder levendig aan toe, geen detail wordt verwaarloosd, het tempo ligt hoog maar soms heb je de indruk enigszins door de overdaad overweldigd te worden. En uiteindelijk gaat “Falstaff” nog over iets anders dan eten. Maar Carsens aanpak werkt en de bezetting geeft zich ten volle. Is er een vandaag een betere Falstaff te vinden dan Bryn Terfel? Met zijn indrukwekkende gestalte en bronzen bariton tekent hij de figuur ten voeten uit. Hij blijft de edelman die zich, niettegenstaande alles, superieur voelt en onbezorgd op verovering gaat. Zelfs na zijn duik in de Theems en zijn zelfbeklag blijft hij de levensgenieter die er niet onder te krijgen is.
Terfel detailleert en projecteert de tekst op meesterlijke manier en brengt die met veel vocale nuances. Het dameskwartet werd aangevoerd door Carmen Giannattasio, een verleidelijke Alice met frisse sopraan maar het was Daniela Barcellona die als kleurrijke, sonore Mrs. Quickly de show stal. Ekaterina Sadovnikova was een frisse Nannetta en Manuela Custer een degelijke Meg. Massimo Cavalletti gaf met stevige bariton uiting aan Fords jaloezie, Antonio Poli was een zoetgevooisde Fenton en Carlo Bosi, Riccardo Botta en Alessandro Guerzoni deden het prima als Dr. Caius, Bardolfo en Pistola. Daniel Harding zorgde voor een vlotte maar wat vrijblijvende muzikale uitvoering die wat meer dieptewerking en variatie had kunnen gebruiken.
Nabucco
Onder leiding van Nicola Luisotti had het orkest van de Scala een heel andere présence in “Nabucco”. Luisotti gaf deze jonge Verdi-partituur de nodige stuwing en dramatiek, vermeed goedkope effecten maar zorgde voor spanning en ondersteunde de zangers en het koor op een voortreffelijke manier.
Moet het gezegd dat “Va pensiero” door zijn sobere maar gevoelige en vocaal weelderige uitvoering – door een uniforme samengedrongen koormassa op een kaal toneel – een van de hoogtepunten van de opvoering was? Volgens regisseur Daniele Abbado zijn in dit koor de essentiële elementen van de opera samengevat: spiritualiteit, eigen identiteit en vrijheid. Voor Abbado zijn de twee protagonisten van de opera Nabucco en het volk en handelt het werk over de mens en zijn spiritualiteit, gaat het over angst, lijden en hoop. Dus koos hij voor een abstract decor dat een soort begraafplaats voorstelt en, na de verwoesting ervan, een woestijn.
Grijs is de dominerende kleur, ook van de hedendaagse kledij van de protagonisten en het koor. Er is geen onderscheid tussen de verschillende bevolkingsgroepen of tussen de heersers en de onderdrukten. Er is geen militaire aanwezigheid, geen hofhouding. Nabucco treedt op in een grijs maatpak en moet met zijn persoonlijkheid autoriteit afdwingen en eventueel schrik inboezemen. Niet zo vanzelfsprekend of overtuigend wanneer de vertolker een wat oudere, niet te grote, slanke man is die zich nauwelijks van zijn omgeving onderscheidt.
Je moet wachten tot Leo Nucci zijn stem verheft voor je werkelijk de dreiging ervaart. Nucci’s bariton overweldigt niet maar heeft nog altijd kracht en kleur en de zanger weet hoe je Verdi zingt en was aangrijpend in “Dio di Giuda!”. Liudmyla Monastyrska gaf Abigaille temperament en allure en een ruime, homogene sopraan die veeleisende partij met gemak domineerde. Vitalij Kowaljov’s bas miste een werkelijk sonore kern en kende problemen met de hoogste regionen van de partij van Zaccaria. Aleksandrs Antonenko was een luxe-bezetting als Ismaele , Veronica Simeoni een gevoelige Fenena en Ernesto Panariello een degelijke Hogepriester . Tatiana Ryaguzova (Anna) en Giuseppe Veneziano (Abdallo) rondden de bezetting op niveau af.
Falstaff – bezetting
Sir John Falstaff (Bry Terfel),Ford (Massimo Cavalletti), Fenton (Antonio Poli), Dortt. Cajus (Carlo Bosi), Bardolfo (Riccardo Botta), Pistola (Alessandro Guerzoni), Mrs. Alice Ford (Carmen Giannattasio), Nannetta (Ekaterina Sadovnikova), Mrs. Quickly (Daniella Barcelona), Mrs. Meg Page (Manuela Custer)
Nabucco – bezetting
Nabucco (Leo Nucci), Ismaele (Aleksandrs Antonenko), Zaccaria (Vitalij Kowaljov, Abigaille (Liudmyla Monastyrska), Fenena (Veronica Simeoni), Il Gran Sacerdote (Ernesto Panariello), Abdallo (Giuseppe Veneziano), Anna (Tatiana Ryaguzova).
