“Di b’atra qadish haden vedi bekhol atar v’atar
Y’he lehon ul’khon sh’lama rabba
Hinna v’hisda v’rahamey v’hayye arikhe
Um’zone r’vihe ufurqana
Min qodam avuhon di vishmayya v’ar’a
Houmain. Amen.”*
[Kaddisj-gebed]
Het lijkt betamend om afscheid te nemen van Wim met het Joods slotgebed waarmee hij zijn laatste opera, De Bekeerlinge (2022), heeft laten besluiten. Zondag 18 december 2022 betekende het onverwachte afscheid van componist, muzikant en muziekpedagoog Wim Henderickx (1962-2022). De Belgische – en internationale – muziekwereld is in shock, want samen met hem is een stuk muziekgeschiedenis te vroeg heengegaan. Losstaande van het feit dat Wim geprezen kon worden voor zijn fantastische muzikale innovaties en klanken betekende hij voor iedereen meer dan dat. Voor de jongere generatie muzikanten, musicologen en muziekcritici – waartoe deze recensente zelf behoort – was iemand zoals hij een baken van muzikaal licht. Aangenaam, joviaal en met een interessante en heldere mening, het zijn maar een paar woorden om de korte gesprekken die ik ooit met Wim over muziek (meestal de zijne, want ik was daar als nieuwe recensent) te beschrijven. Hij was iemand die hoop en plezier kon uitstralen, iets wat soms wel vermist is in de donkere, muzikale wateren. Wim was letterlijk de vuurtoren die je naar huis kon brengen naar de essentie: er is geen nood aan kritiek op muziek, je moet er ook van kunnen genieten. Toen ik mezelf ooit omschreef als “die jonge, kleine recensente die een beetje probeerde sociaal te doen tussen al die gevestigde waarden” moest hij lachen. Zo’n mooie reactie kan een mens alleen maar deugd doen, zoals het toen bij mij deed. Ik zal mij deze kleine interludia – en vooral die grote, warme en enthousiaste vriendschappelijke knuffels –, altijd herinneren.
Ik heb Wim niet lang gekend. De compositorische gigant van De Bekeerlinge, Void (Sunyata) (2007) en Antifoon (2014-2017) heb ikzelf pas leren kennen op de muzikale viering van zijn zestigste verjaardag in De Singel afgelopen jaar. En toch ga ik kunnen zeggen dat ik hem nooit meer ga vergeten. Voor alle generaties laat iemand zoals Wim Henderickx, als persoon, en als fenomeen, een belangrijke, permanente stempel na. De leegte die hij nu achterlaat kan alleen nog maar opgevuld worden met de onnoemelijke werken die hij ons allen heeft nagelaten. En laten we dan ook niet vergeten wat voor een muzikale meesterwerken hij ons heeft gegeven, en die dan ook met veel liefde en plezier blijven tot in het oneindige uitvoeren (want we mogen er echt wel trots op zijn).
Bea en kinderen, we kunnen jullie alleen maar veel sterkte wensen hiermee, want wij hebben misschien een voorbeeld verloren, maar jullie een vader en geliefde man. België heeft een componist verloren, de muzikale jeugd een lichtend voorbeeld. Maar, een ding kunnen we zeker concluderen: Wim Henderickx is een persoon, nee zelfs een kracht, die we allemaal alvast nooit meer zullen vergeten. Adieu, Wim! We zullen je muzikale ziel vanaf nu alvast blijven horen in je composities. Nu, om te eindigen, een intiem citaat van je allerlaatste opera-inspiratie: Stefan Hertmans’ De Bekeerlinge:
“De wereld tolt, maar als je even je adem inhoudt, staat hij stil.”*
* “Op deze plaats en op elke andere plaats, over hen kome een overvloed van vrede, genade, liefdevolle goedheid en compassie, lang leven, overvloed en redding van hun vader in de hemel en op aarde.” – vertaling Koen Bollen. Citaat uit “Compassie en universele liefde als uitweg – Enkele gedachten bij de laatste scène van De Bekeerlinge” uit De Bekeerlinge, 2022, 67.
* Citaat van Stefan Hertmans uit De Bekeerlinge, 2022, 16.