Bach en Vivaldi samen op cd en dvd, misschien vanzelfsprekend maar het is minder voor de hand liggend dan je denkt. Jordi Savall brengt hen samen met ieder zijn Magnificat en enkele concerti. De andere cd leert ons veel orgelmuziek kennen van Händel en Engelse tijdgenoten. Beide opnames zijn aanwinsten van formaat.
Bach en Vivaldi samen op cd en dvd, misschien vanzelfsprekend maar het is minder voor de hand liggend dan je denkt. Jordi Savall brengt hen samen met ieder zijn Magnificat en enkele concerti. De andere cd leert ons veel orgelmuziek kennen van Händel en Engelse tijdgenoten. Beide opnames zijn aanwinsten van formaat.
**** Händel en tijdgenoten op orgel
De Händel uitgave is eenvoudig, een cd in nog een ouderwets breekbaar plastic doorschijnend boxje, met beperktere tekst en uitleg, maar dit wordt over heel de lijn goedgemaakt door organist Robert Woolley.
Woolley doet ons kennis maken met wereldse orgelmuziek – waarom blijft zo’n grote meerderheid mensen toch denken dat orgel alleen maar iets is voor de kerk? – die sprankelende feestvreugde in de huiskamer brengt.
Händel was zo’n 20 jaar overleden toen het orgel werd gebouwd waar Woolley op speelt: het Thomas Parker orgel van de kerk Saint Mary and Saint Nicholas in Leatherhead. Ik beken, van dat plaatsje hoorde ik eerder niet. De gotische kerk is vrij klein met een mastodontisch aandoende zware middeleeuwse toren met 11de eeuwse elementen, omringd door groen. Inspirerend. Het orgel werd in 2007 onder handen genomen en grondig gerestaureerd. Het resultaat in verbluffend en niet alleen voor het oog een streling.
Robert Woolley is te onbekend, zoals al te veel organisten in onze tijd die het orgel bijna afgeschreven heeft. Bijzonder jammer voor Woolley, zijn vele collega’s en voor de talloze orgels en de orgelmuziek. Met deze cd onderneemt hij een geslaagde poging om het orgel dichter bij te brengen. Sterk professioneel maar ook bijzonder muzikaal. Vlotte tempi en beperkte adempauzes en kleine vertragingen bij het laten uitlopen van muzikale zinnen verschaffen een duidelijk beeld van het muzikale verhaal. Het instrument heeft wat ‘last’ van het feit dat het in zijn originele staat verkeert en niet elektronisch is. Je krijgt de bijgeluiden er gratis bij, maar onder meer die ‘zuchten’ scheppen nog meer de sfeer van de kerk (of zaal) waar het muziekfeest plaatsvindt. Koop deze cd, beluister hem en wie weet, misschien krijg je genoeg kriebels om tijdens een vakantietrip langs Leatherhead te gaan en even die kleine kerk aan te doen om er naar dat orgel te gaan luisteren?
***** Magnificat & concerti
Je las het al in de inleiding van deze recensie. Vivialdi en Bach samen op cd, het is eerder een uitzondering. Jordi Savall had redenen te over om hen samen te brengen en zowel enkele concerti als ieders Magnificat op een cd te verzamelen. Er zijn geld noch middelen gespaard om een luxueuze cd, dvd en breed gedocumenteerd inlegboek te realiseren.
Heel de realisatie is toch wel indrukwekkend, op de eerste plaats voor het groot respect voor de muzikale eerlijkheid, absolute professionaliteit en de vreugde van musiceren die als een rode draad is door het geheel lopen.
Het Magnificat van Vivaldi is minder bekend en het is goed dat Savall het op gelijke voet plaats met dat van Bach. Het Vivaldi Magnificat is wel minder moeilijk om uit te voeren, maar het getuigt hoe dan ook van het genie van Vivaldi enerzijds en het is ‘losser’ dan dat van Bach. Zou het protestantisme van Bach en het katholieke priesterschap van Vivaldi hier mee te maken hebben? Persoonlijk denk ik van niet, de composities zijn telkens zeer typerend voor de sterke karakters van beide genieën.
Bachs Magnificat wordt bijna altijd veel te snel uitgevoerd en wordt dan een rommelboel die helemaal niet mooi is, zelden te genieten. Savall houdt het tempo ook goed aan maar je kan hem volgen en de muziek is daardoor niet alleen veel transparanter maar ook te begrijpen. Het werk jubelt en leert ons een Bach kennen die het keurslijf van de strengere cantates van zich gooit ook al blijft hij op zijn manier binnen de lijntjes kleuren, maar op een wijze die alleen mogelijk is door en dankzij het genie.
Jordi Savall doet ons allemaal meegenieten, zoveel als mogelijk, zelfs als bijna deelnemers van de uitvoering die live is opgenomen in de kapel van het paleis van Versailles. Let wel, de concerti zijn een eerdere opname en staan niet op de dvd die je niet alleen onderdompelt in de rijkdom van de muziek maar ook in de rijkdom van een paleiskapel – het is haast een kathedraal – die helemaal past in de stijl van de muziek. Magnifiek, twee keer een Magnificat…
Savall dirigeert zijn beroemde koor, de Capella Reial de Catalunya en het barokorkest Le Concert des Nations. Pierre Hantaï – ook geen onbekende meer – is de klavecinist van dienst. De solisten zijn de sopranen Hanna Bayodi-Hirt en Johanette Zomer, contratenor Damien Guillon, tenor David Munderloh en bariton Stephan MacLeod. In de concerti zijn de violisten Manfredo Kreamer, Riccardo Miansi en Pablo Valetti de solisten. Een geheel van talenten bij elkaar gebracht om de muziek optimaal te dienen en tot in onze huiskamer te brengen met klank en beeld en tekst. Kan het beter?
