Drie Franse Strijkkwartetten

Nominatie Gouden Label – Het meer dan prestigieus label Sony Classics bracht een cd uit met Franse strijkkwartetten. Een onbekend werk van een bekend componist, een bekend werk van een heel bekend componist en werk van een compleet onbekend componist. En het ensemble is ook nog niet zo bekend, althans nog onvoldoende want… de cd is ronduit fantastisch!

Nominatie Gouden Label – Het meer dan prestigieus label Sony Classics bracht een cd uit met Franse strijkkwartetten. Een onbekend werk van een bekend componist, een bekend werk van een heel bekend componist en werk van een compleet onbekend componist. En het ensemble is ook nog niet zo bekend, althans nog onvoldoende want… de cd is ronduit fantastisch!

Dat het wereldje van het Strijkkwartet vandaag hoofdzakelijk draait rond de uitvoering van deze van Sjostakovitsj hoef ik u niet te vertellen. Dat Darius Milhaud er zo maar eventjes 18 heeft gecomponeerd en er van zei dat de dag dat ze integraal opgenomen werden, de gelukkigste dag van zijn leven zou zijn, weet bijna niemand en is vele ensembles blijkbaar volledig ontgaan. Dit kan niet gezegd worden van het Galatea Quartet uit Zürich.

Dit in 2005 opgericht ensemble waarin broer en zus Julien en Sarah Kilchenmann viool en cello spelen en Yuka Tsuboi en Hugo Bollschweiler viool en altviool, heeft een hoogst origineel programma samengesteld. Drie topwerken verenigen drie componisten die dat gemeen hadden dat ze jong waren toen ze de muziek componeerden, dat de oudste de twee anderen ontzettend heeft beïnvloed en dat de jongste, had het lot er anders over beslist, deel zou uitgemaakt hebben van ‘Le groupe des six’, waardoor deze groep, met Roland-Manuel er ook bij, met acht zou geweest zijn.

Onnoemelijk boeiend

De titel van de cd is echter misleidend. ‘Belle époque’ staat eerder voor de frivole zijde van de Bourgoisie rond 1900. De muziek op deze cd is dat allerminst, wel integendeel. Wat de 20-jarige Darius Milhaud in 1912 ‘à la mémoire de Paul Cézanne’ op de vier notenbalken noteerde, tart elke verbeelding. Dit oertalent uit Aix-en-Provence heeft één van de boeiendste en meest originele strijkkwartetten gecomponeerd uit de Franse muziekgeschiedenis. De thema’s zijn prachtig, de harmonie is uitzonderlijk inventief, de stemvoering is uitdagend rijk en complex en de geest van de muziek is alleen te vergelijken met het beeld van vuurwerk tegen een lila en licht paars gekleurde hemel.

Onvoorstelbaar! Ik denk zelfs dat de finale van zijn nr.1 op.5 op elke wedstrijd voor strijkkwartetensemble als verplicht werk mag staan. Uitzonderlijk virtuoos voor de vier musici, onnoemelijk boeiend voor de luisteraar.

Het Strijkkwartet van Debussy uit 1893 wacht daarentegen niet langer op erkenning maar wachtte misschien wel op dit ensemble. Want mocht u dit meesterwerk nog niet op cd hebben, kan ik u deze opname, alleen al om die  reden, ten zeerste aanbevelen. Subliem gespeeld.

Natuurtalent

De jongste in het gezelschap, Pierre Menu (1896-1919), heeft de gevolgen van de gasaanvallen niet overleefd. Deze uitzonderlijk getalenteerde Parisien componeerde in 1916 een Sonatine voor strijkkwartet ter ere van zijn leraar Jean Jules Aimable Roger-Ducasse, die er een versie voor vierhandig klavier van maakte die Durand in 1921 publiceerde.

Het is wonderlijk te beluisteren in welke mate dit natuurtalent de geest en de lijn van de Strijkkwartetten van Debussy en Ravel verder heeft ontwikkeld. Net zoals het pointillisme zich verhoudt tot het impressionisme en het kubisme een reactie was op het duister symbolisme. Vergelijk Menu met Franck en Chausson en vergelijk Milhaud met Debussy en Ravel. Welk een wonderbaarlijk boeiende ontwikkeling. De vier musici zijn vier virtuozen. Hun samenspel is van een zelden gehoord niveau, hun inzicht in de partituren is indrukwekkend doordacht en hun expressie is overweldigend oprecht en direct.