Desplat plaatst orgelpunt op 40ste Film Fest Gent

De kans dat u al muziek van hem heeft gehoord, is groot. Zeer groot. Want u houdt van film, toch? Heeft u The Tree of Life niet gezien dan misschien wel Argo of toch zeker de laatste Harry Potter. Inderdaad: de composities van Alexandre Desplat zijn overal en waren een bijzonder waardige afsluiter voor deze feesteditie van het Filmfestival Gent.

De kans dat u al muziek van hem heeft gehoord, is groot. Zeer groot. Want u houdt van film, toch? Heeft u The Tree of Life niet gezien dan misschien wel Argo of toch zeker de laatste Harry Potter. Inderdaad: de composities van Alexandre Desplat zijn overal en waren een bijzonder waardige afsluiter voor deze feesteditie van het Filmfestival Gent.

Aan alle eindes komt een mooi liedje, zoals de World Soundtrack Awards Ceremony & Concert op de Facebook-pagina van het Film Fest Gent gevat werd aangekondigd. Nochtans hing er op deze laatste festivaldag niet meteen een feeststemming in de lucht. Die was immers grijs en regenachtig. Bovendien leek dit gure herfstweer, normaliter ideaal voor een bezoekje aan de cinema, vooral te passen bij de staatsbegrafenis van Wilfried Martens in de Sint-Baafs-kathedraal. Het adieu aan de oud-premier op deze druilerige 19de oktober drukte vele binnen- en buitenlandse politici én de liefhebbers van filmmuziek met de neus op de harde realiteit: veel meer nog dan vice versa zijn het de mooie liedjes die onvermijdelijk ten einde komen.

Awards, spotlights en dankwoordjes

Voor de 13de keer al sloot Vlaanderens grootste filmfestival af met de uitreiking van de World Soundtrack Awards. Met zijn specifieke focus op muziek en de viering van de filmcomponist bekleedt het Film Fest Gent, intussen veertig jaar jong, een unieke positie in het internationale festivallandschap. Mede hierom maakt de stad sinds 2009 als “Creative City of Music” deel uit van het UNESCO Creative Cities Network. Gaat in Berlijn, Cannes of Venetië veel zo niet alle aandacht doorgaans uit naar langverwachte premières en met edelmetaal vergulde beren, palmen en leeuwen, dan staan de filmprijzen in de Fiere Stede enigszins in de schaduw van de onderscheidingen die tijdens een grootse ceremonie door de World Soundtrack Academy worden toegekend.

Zo’n prijsuitreiking, u weet vast wel hoe het eraan toegaat. Er zijn spotlights, er is een rode loper en een charmante gastheer: een rol die tijdens de plechtigheid vakkundig werd ingevuld door radio- en tv-presentator Thomas Vanderveken. Verder krijgt het uitgedoste publiek enkele korte momenten van suspense voorgeschoteld, gevolgd door hevig applaus, een bedankje hier, een korte speech daar en misschien wel een paar traantjes tussenin. En ja, ook dit jaar grossierden de World Soundtrack Awards (WSA) in al deze geplogenheden. Maar uiteraard (en gelukkig) was er in ‘t Kuipke ook beeld en muziek bij. Veel muziek. Zoals de door wijlen Elmer – The Magnificent Seven – Bernstein gecomponeerde WSA Fanfare, waarmee de avond uitbundig op gang werd gebracht terwijl foto's van enkele van diens befaamde collega’s – Howard Shore, Shigeru Umebayashi, Gabriel Yared, … – op het witte doek werden geprojecteerd.

Beklemmende scheerbeurt

Of zoals voor de bekendmaking van de winnaar van de compositiewedstrijd, waarmee de Academy jong Europees filmmuziektalent wil belonen. Dit jaar kregen de kandidaten de opdracht muziek te schrijven bij The Big Shave: de opzienbarende kortfilm uit 1967 waarmee meester-regisseur Martin Scorcese – de Italo-Amerikaan was de centrale figuur op deze editie – in ons land zijn allereerste internationale erkenning kreeg en die het startschot betekende voor een grandioze carrière. De Fransman Gilles Alonzo kaapte de Sabam Award for Best Young European Composer weg voor de neus van Rafaël Leloup (BE) en Sebastian Oswald (DE). Een terecht winnaar, zo kon het publiek zelf vaststellen nadat Brussels Philharmonic elk van de composities had laten klinken. Van de drie finalisten slaagde Alonzo er namelijk het best in om van een schijnbaar banale scheerbeurt een beklemmende ervaring te maken. In nauwe dialoog met de beelden werkte zijn muziek subtiel naar een spannende climax toe.

Ietwat verrassend ging de Public Choice Award niet naar één van de Belgische kanshebbers Triggerfinger (Offline) of The Broken Circle Breakdown (Bjorn Eriksson), maar wel naar de score van de Turkse producent Rahman Altin voor The Butterfly's Dream: een oorlogsdrama van Yılmaz Erdoğan waarmee Turkije volgend jaar een gooi doet naar de Oscar voor beste niet-Engelstalige film. Sfeervolle muziek die u op de website van de componist integraal kan beluisteren. En al is elke publieksprijs steevast ook de uitkomst van een succesvolle promotiecampagne, het is vooral een mooi bewijs dat de WSA's ook in het buitenland met argusogen (en -oren) worden gevolgd. Andere prijsbeesten waren niemand minder dan Adele, die met haar titelnummer voor de Bondfilm Skyfall de award voor Best Original Song written directly for a Film binnenhaalde en daarbij onder andere Lana Del Rey (The Great Gatsby) het nakijken gaf, en Dan Romer en Benh Zeitlin, het muzikale duo achter de in arthousekringen fel bejubelde ballade Beasts of the Southern Wild dat tot Discovery of the Year 2013 werd uitgeroepen. Jammer dat enkel Alonzo en Altin in eigen persoon present gaven, al kwam de afwezigheid van superster Adele niet echt als een verrassing.

Na een feeëriek muzikaal intermezzo uit Albert Nobbs getekend Brian Byrne, de ontdekking van 2012, werden de twee meest prestigieuze prijzen – Best Original Film Score en Film Composer of the Year – uitgereikt. Grote winnaar werd Mychael Danna, die voor zijn muziek uit Ang Lee’s 3D-epos Life of Pi beide awards in ontvangst mocht nemen. Daarmee zet de Canadees zijn triomftocht voort die hem ook al de Oscar en een Golden Globe opleverde én liet hij grote namen als Dario Marianelli en Thomas Newman achter zich. Ook Danna kon helaas niet zelf in Gent aanwezig zijn. De componist, die ook indiepareltjes als Little Miss Sunshine en 500 Days of Summer op muziek zette, stuurde dan maar via een dubbele videoboodschap enkele grappige woorden van dank de zaal in. Toostte de man eerst nog met een biertje in de hand, dan kon er in het tweede filmpje allengs een glaasje champagne vanaf. En terecht. Want deze erkenning – “a magnificent honor” – door de collega-componisten van de Academy doet ongetwijfeld eens zoveel deugd.

Ontroerde Ortolani

In totaal zou de jury tijdens deze ceremonie zeven awards overhandigen. Als aandachtige lezer heeft u er nog maar zes geteld. De laatste in het rijtje, de Lifetime Achievement Award, ging naar Riz Ortolani (°1931): een levende legende uit de Europese filmmuziek en de derde Italiaan op rij die deze carrièreprijs toegekend kreeg na Giorgio Moroder – een naam die ook bij de jeugd van vandaag een belletje doet rinkelen dankzij Daft Punks gelijknamige oorwurm – en Pino Donaggio. Moeten we voor Ortolani's grootste successen terug naar de jaren '60 en '70 van de vorige eeuw, een gouden tijd voor de Italiaanse cinema waarin ook andere componisten als Ennio Morricone en Carlo Rustichelli floreerden, dan beleeft deze veteraan vandaag een heuse revival. En dus geldt net als voor Desplat: u heeft vast wel al eens een nummer van hem gehoord. Met dank vooral aan Quentin Tarantino die in maar liefst vier films (de Kill Bill-saga, Inglorious Bastards en Django Unchained) verschillende van diens klassiekers nieuw leven inblies.

Maar ook in een verder verleden veroverden de songs van Ortolani moeiteloos de hitparade of werden ze naar hartenlust gecoverd. En hoe kon de Academy deze maestro, die zijn bekroning kreeg uit handen van onze eigen legendarische componist en dirigent Frederic Devreese, beter eren dan met een uitvoering van drie van zijn grootste successen. Daarbij stalen de solisten de show. Gitaristen Stein Verrelst en Inti De Maet lieten 't Kuipke swingen op de tonen uit de spaghettiwestern I giorni dell'ira terwijl zangeres Ibernice MacBean, u misschien beter bekend als vaste vocal coach in The Voice van Vlaanderen, het publiek muisstil kreeg met haar ronduit prachtige vertolking van Oh My Love uit de pseudo-documentaire Addio zio Tom. Helemaal ontroerend werd het ten slotte met de Suite uit Mondo cane, die Ortolani's doorbraak betekende en waarmee MacBean niet alleen bij de eregast zelf, maar bij het hele publiek een gevoelige snaar raakte. Met zo'n krop in de keel was een drankje tijdens de pauze meer dan welkom.

Desplat in concert

Hadden de talrijk aanwezige filmmuziekliefhebbers langs de wielerbaan in het Citadelpark hun hart reeds meermaals kunnen ophalen, dan moest het beste nog komen: het WSA concert, de apotheose van de avond en bij uitbreiding van het ganse Film Fest Gent. Onder de ervaren leiding van muziekdirecteur en huisdirigent Dirk Brossé – wiens filmisch portret door Jacques Servais eerder deze dag in première was gegaan – speelde Brussels Philharmonic een selectie uit het zeer uitgebreide oeuvre van “de meest gevierde, gevraagde en productieve componist van zijn generatie”, dixit artistiek directeur Patrick Duynslaegher. En dat is allesbehalve een overstatement. Alexandre Desplat won op deze World Soundtrack Awards al vier keer de prijs van filmcomponist van het jaar en was ook dit jaar één van de genomineerden. De Fransman is zowel in Hollywood als in eigen land kind aan huis. Hij werkte samen met enkele van de grootste regisseurs (Roman Polanski, Terrence Malick, Ang Lee), is de vaste componist van zijn landgenoot Jacques Audiard (Un prophète, De rouille et d'os) en schreef de muziek voor gelauwerde films als Argo en The King's Speech. En tussen de bijna honderdvijftig scores op zijn actief zitten zowel blockbusters (The Twilight Saga: New Moon, Harry Potter and the Deathly Hallows) als veel kleinschaligere producties genre Cloclo. Het mag dus een klein wonder heten dat de man, ondanks vijf nominaties, nog geen Oscar wist binnen te rijven.

Desplats opmerkelijke veelzijdigheid sprak ook uit de playlist van dit slotconcert: van de avontuurlijke Suite uit de animatiefilm Rise of the Guardians, rijk aan heldhaftig koper en speels slagwerk, tot de eens mysterieuze, dan weer opzwepende blazersthema's uit Polanski's The Ghost Writer. Als klassiek geschoold fluitist heeft Desplat een boontje voor houtblazers, zoveel is duidelijk. En toch: “je verwacht nooit dat een film zo begint”, stak de Vlaamse film- en tv-componist Steve Willaert zijn bewondering niet onder stoelen of banken in The Original Soundtrack op Klara. Onder aanvoering van concertmeester Henry Raudales demonstreerde Brussels Philharmonic ook dit jaar weer zijn grote affiniteit met filmmuziek. Voor twee van zijn met een Golden Globe bekroonde nummers uit The Painted Veil en de militaristische tune uit The Ides of March nam de gerenommeerde componist zelf de baton op. Frivool, ingenieus en bovenal hypnotiserend: aan ieder einde komen dan toch enkele bijzonder mooie liedjes.