deSingel heeft sinds jaar en dag een nauwe band met het oeuvre van Anne Teresa De Keersmaeker en bracht vanaf de vroege jaren tachtig vrijwel al haar choreografieën voor het voetlicht. Een vrouw met veel competenties, die met een niet aflatende energie blijft creëren.
Ook dit seizoen stonden weer twee producties op het programma: ‘Verklärte Nacht’ en ‘Die Weise von Liebe und Tod des Cornets Christoph Rilke’ dat vorig jaar in première ging.
Rainer Maria Rilke
Het leven van de Duitse dichter Rainer Maria Rilke, geboren in 1875, voltrok zich voor de helft in de 19de eeuw en voor de helft in de 20ste eeuw. Hij overleed in 1926. Dit feit en ook de existentiële thema’s die hij beschrijft, positioneren hem als een overgangsfiguur tussen een traditionele en modernistische schrijver. Hij wordt algemeen erkend als een van de meest lyrische Duitstalige dichters, terwijl hij oorspronkelijk 400 gedichten in het Frans schreef. Maar dit terzijde. Hij was een bereisd man en trok heel Europa door, inclusief Rusland. Dit reizen was misschien de inspiratie voor ‘Die Weise von Liebe und Tod’…. “Rijden, rijden , rijden, heel de dag, heel de nacht, heel de dag. Rijden, rijden, rijden….” Het lyrisch impressionistisch proza etaleert jeugd, levensmoed, liefde en dood.
Dit verhaal van heldenmoed en erotiek resulteerde in een onconventionele voorstelling. Theater bestaat uit verschillende draden: hedendaags is verbonden met verleden en tradities. Theater is ook een amalgaam van dans, muziek, literatuur. Anne Terese De Keersmaeker heeft haar roots in Mudra dat naast dans inzette op yoga en theater. Wat ze met dit tekstmateriaal doet is een logisch uitvloeisel. De muzikaliteit van Rilkes tekst grijpt ze aan in haar onderzoek naar het contrapunt tussen dans en beweging, tussen bewegen en spreken.
Begin / midden / einde
Bij het binnenkomen van de zaal krijg je meteen zicht op de speelvloer: een grijs, bijna wit speelvlak dat in perspectief toeloopt op twee immense rechtopstaande witte panelen. Een evenwichtige opstelling. Later blijkt dit een opengeslagen boek waar het publiek mee het verhaal kan lezen van Cornet Christoph Rilke, een verhaal waarmee Rilke op 23-jarige leeftijd debuteerde.
Terwijl het publiek nog gezellig aan het keuvelen is komt danser Michaël Pomero het podium op en verkent zwierig de ruimte. Zijn cirkelende bewegingen laten sporen na in het fijne zand. En dan ineens gaat het licht uit. De tekst wordt geprojecteerd op de achterwand. Links: de originele Duitse versie. Rechts de Nederlandse vertaling. Pagina na pagina… Er worden knap wat minuten voor uitgetrokken. Een deel van het publiek leest geïnteresseerd mee. Een deel haakt af. Hier en daar zie je de interesse verschuiven en lichten de lichtjes van de gsm op. Knap geïntegreerd is het spel van dwarsfluitiste Chrissy Dimitriou. Met bravoure brengt ze flarden uit de ‘Opera per flauto’ van Italië’s meest vooraanstaande hedendaagse componist Salvatore Sciarrino. In zijn obsessieve zoektocht naar muzikale vernieuwing kan niet elke instrumentalist zijn werk aan. Avant-garde muziek versus werk uit het einde van de 19de eeuw. De nieuwe speeltechnieken zijn voor Chrissy Dimitriou geen enkel probleem. Ze ontlokt aan haar instrument creatieve klanken: ruis, zuchten, klepperend geluid. Luide passages tegenover verstilling. Haar middenrif stuwt de lucht in korte fladderende beweging door het instrument. Aansluitend een kort vrij formeel en hoekig duet tussen Michaël Pomero en Anne Terese De Keersmaeker getuigend van lineaire abstractie en spatiaal constructivisme. De danser en instrumentaliste verdwijnen in de coulissen en dan trekt A. T. De Keersmaeker het laken helemaal naar zich toe en declameert het verhaal in het Duits met een perfecte dictie.
Taal belichamen is geen makkie. De Keersmaeker bespeelt de tekst, warme intonaties afgewisseld met harde gutturale klanken en stemverheffing. Het publiek kan de tekst meevolgen. Het geheel ademt een uitgepuurde eenvoud. Spreken is een dans van het innerlijke, het geluid door je lichaam laten vibreren. Het werken rond de relatie tekst/dans wordt op bepaalde momenten echt wel visueel, lichaamshoudingen, wendingen, handbewegingen. De beweging of pose onderlijnt, accentueert of illustreert het verhaal.
Eerlijk gezegd: ik had er meer van verwacht. Niet iedereen kan zich terugvinden in dit ritueel. Verschillende mensen verlieten de zaal maar het gros kon zich toch vinden in dit artistieke proces, de eeuwige zoektocht naar schoonheid en verfijning in alle mogelijke vormelijke experimenten.
