Voor hun nieuwe productie van Der Rosenkavalier – de vorige in een enscenering van John Schlesinger dateerde van 1984 en werd voor het laatste vertoond in 2009 – heeft de Royal Opera beroep gedaan op de Canadese regisseur Robert Carsen.
Het is een coproductie met de Metropolitan van New York (waar Der Rosenkavalier in april op de affiche zal staan), het Teatro Regio van Turijn en de Colon van Buenos Aires. In grote lijnen heeft Carsen zijn enscenering voor de Salzburger Festspiele 2004 overgenomen maar met andere decor- en kostuumontwerpers : Paul Steinberg en Brigitte Reiffenstuel. Hij situeert de handeling niet meer in de periode van keizerin Maria Theresia maar rond 1911 (het jaar van de creatie van de opera) in een wereld die weldra door een oorlog voor altijd grondig zal veranderen.
Het eerste bedrijf speelt zich nog altijd af in het weelderige paleis van de Marschallin met zijn ruime kamers en muren behangen met schilderijen die de glorie van het Oostenrijkse keizerrijk illustreren. De woning van Faninal is even indrukwekkend maar eerder in Secession-stijl, heeft een enigszins militaire allure en zwaar geschut als meubilair. Heeft Faninal zijn rijkdom en status niet verkregen dank zij wapenleveringen voor het leger? De genodigden van Faninal zijn bijna uitsluitend militairen. Maar wanneer Octavian de zilveren roos aan Sophie komt presenteren wordt hij voorafgegaan door elegante koppels die rondom hem walsen!
Het derde bedrijf speelt zich niet af in een herberg maar in een eerder luxueus bordeel waar Ochs geen Extrazimmer, een eigen privé-kamer nodig heeft en waar de waard (een rol voor tenor) een Madame is. Tot daar nog aan toe… maar wat ik niet kan aanvaarden is dat Octavian voor zijn rol als Mariandel zich, met de hulp van de hoertjes van het huis, ook tot een meisje van lichte zeden laat omtoveren. Dat strookt helemaal niet meer met de Mariandel uit het libretto van Hugo von Hofmannsthal: een eerder naïef, schuchter, onervaren plattelandsmeisje. Jammer want, zoals zijn gewoonte is, presenteert Robert Carsen een mooi afgewerkte productie met zorg voor het detail en een prima geregelde personenregie. Voor de finale reserveert hij een ander soort van verrassing. Terwijl Sophie en Octavian in elkaars armen vallen, de Marschallin de scene verlaat aan de arm van de elegante Polizeikommissar (een mogelijke nieuwe minnaar?) en Mohammed lustig rondspringt, opent de achterwand van het decor op een oorlogstafereel met soldaten die schietend vooruitgaan. Het einde van een verhaal en van een tijdperk.
Met het uitstekende orkest van de Royal Opera heeft Andris Nelsons de rijke partituur van Richard Straus uitstekend gediend en hij liet een muzikale uitvoering vol elan, rijke kleurschakeringen en sonore weelde horen. Misschien ging hij er soms met iets te veel enthousiasme tegen aan, maar er waren ook mooie momenten vol subtiliteit en poëzie. Hij was een aandachtige begeleider van de zangers die een mooi ensemble vormden.
Renée Fleming, die blijkbaar eraan denkt haar zangerscarrière in schoonheid te beëindigen met de partij van de Marschallin, was een elegante en mooie Marie Theres, onbezorgd verliefd, geïrriteerd door Baron Ochs, mijmerend en bewust van de realiteit maar nog niet berustend. Ze zong de rol heel mooi met haar zijde-zachte, expressieve sopraan en een prima tekstprojectie. Alice Coote zette geen erg geloofwaardige jonge man neer maar presenteerde toch een kranige Octavian, gediend door een genuanceerde vocale vertolking en een mooie sonoriteit. De Baron Ochs van Matthew Rose was fysisch imponerend maar miste enigszins scenische vlotheid en bleef ook vocaal eerder bescheiden. Sophie Bevan gaf Sophie frisheid, spontaneïteit en een heerlijke, stralende, romige sopraan. Faninal vond een overtuigende vertolker in Jochen Schmeckenbecher. David Junghoon Kim was een stralende Italiaanse zanger en Angela Simkin (Annina) en Wolfgang Ablinger-Sperrhacke (Valzacchi) vormden een prima koppel intriganten. Goede vertolkingen ook van Jeremy White (Notar), Miranda Keys (Marianne Leitmetzerin), Alasdair Elliot (Wirt) en Scott Conner (Poliziekommissar) en de vele kleinere partijen.
WAT: Der Rosenkavalier
WIE: Alice Coote, Matthew Rose, Sophie Bevan, Jochen Schmeckenbeche, David Junghoon Kim, Angela Simkin, Wolfgang Ablinger-Sperrhacke, Jeremy White, Miranda Keys, Alasdair Elliot, Scott Conner
WAAR & WANNEER: Londen, Royal Opera Covent Garden, 11 januari 2017
