De onbekende Gaetano Brunetti

**** Gustavo  Sánchez nam met zijn Camerata Antonio Soler drie symfonieën op van de 18de eeuwse Italiaanse violist en componist Gaetano Brunetti. Die bouwde een schitterende carrière uit aan het Hof in Madrid.

**** Gustavo  Sánchez nam met zijn Camerata Antonio Soler drie symfonieën op van de 18de eeuwse Italiaanse violist en componist Gaetano Brunetti. Die bouwde een schitterende carrière uit aan het Hof in Madrid.

Camerata Antonio Soler werkt aan  een opname project  van de negenendertig symfonieën van Gaetano Brunetti (1744-1798), een vergeten componist in dienst van Karel IV, door veel specialisten een genie genoemd, vergelijkbaar met Haydn en Mozart. De cd met drie symfonieën is  de eerste fase van een groter project om het vergeten muzikaal legaat van deze componist te herstellen.

Het project omhelst het opnemen van al zijn symfonieën en orkestwerken, o.m. variaties voor orkest, en verschillende reeksen menuetten en quadrilles. In totaal 14 cd’s.

De Camerata Antonio Soler benadert deze muziek met  historische criteria gespeeld op originele instrumenten. Dit in een poging om de klank van het Hof van toen te reproduceren. Het project is in samenwerking met het label Lindoro  dat zich sinds 1995 vooral richt op het herstel van het rijk, Spaans, historisch muzikaal erfgoed. In hun catalogus staan trouwens reeds verschillende cd’s gewijd aan kamermuziek van Brunetti, in het bijzonder zijn trio's en strijkkwartetten. Het label Lindoro is vastbesloten om de door de Camerata Antonio Soler gepresenteerde opnamen van de volledige orkestwerken van Gaetano Brunetti verder uit te geven.

Wie was Gaetano Brunetti?

Gaetano Brunetti (1743-1798) was samen met Luigi Boccherini, de toonaangevende componist in het Spanje van de tweede helft van de 18de eeuw. Hij was afkomstig uit Fano, de oude stad van Sigismondo Malatesta aan de Adriatische Zee. Brunetti was leerling van Carlo Tessarini en van Pietro Nardini en diende de Spaanse kroon vanaf 1767. Zijn aanwezigheid in Madrid wordt bevestigd vanaf 1762 toen hij als lid van het orkest in het Coliseo de la Cruz muziek componeerde voor de komedie ‘García del Castañal’ van Francisco de Rojas Zorrilla, een Spaanse toneelauteur uit de School van  Calderón. Als vioolleraar van de Prins van Asturië, de toekomstige koning  Carlos IV, was Brunetti 28 jaar verbonden aan het hof en was hij de belangrijkste componist van symfonieën in Spanje. Die waren echter niet bedoeld voor  openbare concerten of om uit te geven, maar werden ​​privé uitgevoerd in het paleis.

Brunetti schreef ten minste 40 symfonieën, waarvan de eerste zes naar het model van de 18de eeuwse ouverture in drie bewegingen. Hij schreef ook vier concertante symfonieën en een heel originele karakter symfonie ‘Il Maniatico’ waarin het  personage wordt vertegenwoordigd door een cello solo. De meeste van Brunetti’s symfonieën werden gecomponeerd tussen 1769 en 1788, het jaar waarin koning Carlos III stierf en de Prins van Asturië tot koning Carlos IV werd gekroond. In die tijd was Brunetti collega van Goya, de portretschilder van de Spaanse koninklijke familie. 34 van de 40 symfonieën, waaronder de  drie op deze cd (nrs. 9, 21 & 29), werden tijdens deze periode (1783-1786) gecomponeerd. Heel origineel in zijn symfonieën was het bedenken van een quintetto voor blazers telkens als  derde beweging, in plaats van het gebruikelijk trio als midden episode van het menuet. Heel verrassend, afwisselend en vooral verfrissend.

Germán Labrador schrijft in het bijhorend boekje terecht dat Brunetti een speciale gevoeligheid had voor orkestratie en de gave voor verschillende combinaties van instrumenten. Met een opvallend geagiteerd karakter, componeerde hij delicate momenten en scherpe contrasten en afwisselingen tussen martiale muziek met blaasinstrumenten en pauken en zachte muziek door enkel piano of pianissimo spelende strijkers. Zijn Symfonie nr. 9 eindigt bvb. met een stijgende arpeggio door de strijkers in pianissimo.

Brunetti’s symfonieën hebben een bijzondere originaliteit met grote subtiliteit, spanning en energie. In de inleiding van Symfonie  nr. 21 horen we solo's door de hoorns, gevolgd door ritmische diversiteit. In de tweede beweging van de 9de symfonie herhaalt Brunetti een ritmisch, melodisch motief,  waarmee hij een bijna hypnotiserend effect bereikt. Na solo’s van de hobo spelen de violen virtuoze en quasi geïmproviseerde, chromatische harmonieën. Dit is energieke muziek. In de laatste beweging van deze symfonie wordt het rondo thema ritmisch gevarieerd. Zijn Symfonie nr. 29 heeft een grote verscheidenheid. Het quintetto is een soort van muzikale grap omdat de melodie niet echt bij de begeleiding past. De finale heeft continue veranderingen en contrasten in orkestratie en de dialoog tussen strijkers en blazers is dansant.

Klein maar groots ensemble

Gustavo Sánchez uit Alicante is als dirigerende fluitist zowat de Franz Brüggen van Spanje. Hij studeerde cum laude af als doctor in de musicologie en studeerde orkestdirectie bij Schwarz en Mark in Wenen. Hij maakte vanaf 2002 naam als hoofd van de Escolania del Monasterio del Escorial, het knapenkoor van het gelijknamig prestigieus college, dat in 1567 opgericht werd door Phillipe II.

Ondanks de kleine bezetting bezit de uitvoering de nodige gedreven, contrastrijke  dynamiek. Naast Ignacio Ramal Viejo als viool concertino (concertmeester) spelen vijf violen, een enkele altviool, cello en contrabas, twee hobo’s, een fagot, twee hoorns en pauken. Desondanks is het volume niet gering en maken vooral het muzikaal engagement, gedrevenheid en passie van de quasi solistische uitvoerders en hun heel gespecialiseerde dirigent,  van deze cd een heel aangename en  bijzondere ontdekking. De artistieke directie van de opname was trouwens in handen van onze eigenste Bart Vandewege, dirigent van La Hispanoflamenca, een Spaans-Vlaams ensemble gespecialiseerd in 16de- en 17de-eeuwse polyfonie uit de Lage Landen en het Iberisch Schiereiland, die als zanger in Spanje woont. Een project om  te volgen.