• Home
  • Over KC
  • Partners
  • Toevoegen evenement
zondag, oktober 1, 2023
  • Login
Klassiek Centraal
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
Klassiek Centraal
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
Home Recensies Cd & DVD

De Negende van Anton Bruckner

door: Redactie
5 juni 2012
in Cd & DVD, Recensies
Leestijd:5 minuten
A A
Negende Symfonie, Anton Bruckner, Simon Rattle, EMI
Share on FacebookShare on Twitter

****De jongste productie van de Berliner Philharmoniker met Simon Rattle is er een waarvoor we weinig of geen (!) referenties hebben: de Negende Symfonie in d van Anton Bruckner (1824-1896), in een ‘volledige’ versie, met name in 4 delen dus. Lees: de door een team van eminente musicologen ‘vervolledigde’ symfonie want eigenlijk bleef die negende (zie infra) onvoltooid. 

ookinteressant

Laserbombardement in het sloopwerk van Galina Oestvolskaja

Klinkende moderne feeërieën: Ne Me Touchez Pas

Filosoof Tomas Serrien over ervaring en betekenis muziek

**** De jongste productie van de Berliner Philharmoniker met Simon Rattle is er een waarvoor we weinig of geen (!) referenties hebben: de Negende Symfonie in d van Anton Bruckner (1824-1896), in een ‘volledige’ versie, met name in 4 delen dus. Lees: de door een team van eminente musicologen ‘vervolledigde’ symfonie want eigenlijk bleef die negende (zie infra) onvoltooid. Bruckner had alleen de eerste drie delen afgewerkt en bleef tot aan zijn dood nog fragmenten noteren van een vierde deel.

Hoewel een overtuigd Bruckner-fan stel ik me steeds vaker een paar vragen. Sta me toe, beste lezer.

Een eerste vraag houdt verband met het voortbestaan van het (zeer) groot symfonisch orkest. Let wel: dit is helemaal geen vraag over het voortbestaan of de subsidiëring van een dergelijk instituut. Ik hou zeer veel van de ‘sound’ die zo’n orkest voortbrengt en zal blijven pleiten voor het voortbestaan ervan, allicht in een andere ‘vorm’ dan vandaag, al was het maar om te blijven genieten van Brahms, Berlioz, Bruckner, Wagner, Stravinsky, Sjostakovitsj en anderen. De vraag is echter universeel. Met Jacques Barzun in From Dawn to Decadence (Harper/Collins) kan men zich afvragen of een oversized orkest niet stilaan in een muzikaal museum thuishoort. Hoort u het donderen in Keulen? En wat met de broodwinning van tienduizenden muzikanten ter wereld? No problem: die kunnen terecht in vijf maal zo veel kleinere als er nu grote orkesten zijn. En als dan toch een werk uitgevoerd wordt waarvoor (soms) meer dan honderd muzikanten nodig zijn… kan men doen zoals men nu reeds doet voor sommige projecten: in een mum van tijd, per telefoon desnoods, dergelijk orkest samenstellen. En de typische sound van het Birmingham of de Berliner of de Wiener… Nope, die is al een hele tijd verdampt. Een kei is hij die de orkesten ter wereld nog uiteen kan houden in een blind test. Ze imiteren elkaars sound (en elkaars commercieel succes) zodanig dat een beetje chef ‘het’ net zo goed zou doen met wat – voorlopig nog pejoratief – een telefoonorkest heet. Een hele kwestie die ons hier veel te ver zou leiden om volledig uit te spitten. Een pleidooi vóór het orkest, leest u in Au Coeur de l’Orchestre van Christian Merlin (Fayard), waarin het ‘intieme’ leven van een orkest uit de doeken gedaan wordt.

Een tweede vraag houdt verband met de mythische verhalen rond het componeren van een negende symfonie. De ‘grote’ Beethoven slaagde er niet in meer dan negen symfonieën te componeren en dus – typisch Romantiek – kreeg elke componist de kriebels wanneer hij zich waagde aan een negende (het zou zijn zwanenzang kunnen worden), laat staan – als dat al lukte – aan een tiende symfonie.

Onzin natuurlijk. Ludwig van Beethoven (1770-1827) leefde gewoon niet lang genoeg. Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) stierf nog jonger, maar schreef toch 41 symfonieën. Joseph Haydn (1732-1809) zo maar eventjes 104 (in Hobokens catalogus zelfs 108). In de 20e eeuw geraakte Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) tot niet minder dan 15… Dus laten we die mythe van de ‘vervloekte’ negende maar vergeten. Aansluitend hierop – want er is inderdaad nog méér – hoeft ook niemand zich te verbazen dat sommige symfonieën – ook van grootmeesters – onvoltooid gebleven zijn. Wie krijgt het in zijn hoofd de Onvoltooide, nota bene de zevende, van Franz Schubert (1797-1828) te voltooien? Hij schreef er zelf daarna nog twee. Bij Gustav Mahler (1860-1911) – jawel, ook in volle Romantiek – bleef de 10e symfonie onvoltooid. Enfin, waar ik heen wil: waarom, um Himmels willen, moest de Negende Symfonie van Bruckner voltooid worden? Er was – in tegenstelling tot het Requiem van Mozart bijvoorbeeld, daar ging het om geld – geen enkele reden toe. Dat er voldoende schetsen, fragmenten, flarden… bestaan om dit te doen, is best mogelijk. Pikant detail: veel van die bladzijden werden na het overlijden van Anton Bruckner (1824-1896) gestolen door manuscriptenjagers. Een aantal daarvan werden gelukkig teruggevonden.

Musicoloog John Phillips zegt: “The finale is no musical curiosity but an integral part of the work as its composer intended”. Net zoals Beethoven zijn Negende opbouwde met de koorfinale in het achterhoofd, zo werd de Negende van Bruckner ontworpen, inclusief dit laatste triomfale slotstuk.

Al of niet volledig is die negende alvast een indrukwekkende brok muziek. Met het vierde deel erbij: tweeëntachtig minuten lang. Simon Rattle is niet de man om hier lichtvoetig door te huppelen. Wat niet wegneemt dat ik in het feierliche, misterioso eerste deel wat mysterie mis. Dat zullen dan weer de Berliner Philharmoniker zijn die, na de dood van Herbert von Karajan (1908-1989), niet meteen van mystiek of van mysterie een handelsmerk gemaakt hebben. Het Scherzo (bewegt, lebhaft) en Trio (schnell) vormen het tweede en kortste deel (bijna 11 minuten) en spreekt het meest aan. Dit is Rattle’s ware biotoop. Nog steeds omtrent de vierdelige versie vertelt Rattle aan Gramophone: “Deze symfonie is te vergelijken met de constructie van een kathedraal. Nog voor de eerste steen gelegd wordt, heeft de architect alles tot in de details uitgewerkt. Het plan is volledig. Welnu, het voorbereidend werk van Bruckner was dat ook en ik kan me het werk niet (meer) inbeelden zonder het vierde deel erbij”. Dat vierde deel is (opnieuw) misterioso maar nu schnell.

Ik hoor graag Bruckner, want – in tegenstelling tot wat kwatongen beweren – er gebeurt voortdurend wel iets in zijn lange (!) symfonieën. Maar in dit onbekende, toegegeven toch wel Bruckneriaanse, slot mis ik “je ne sais quoi”. Misschien is net dit de sleutel tot het mysterie: de ware apotheose van het leven van Bruckner zelf.

Tags: Anton Bruckner (1824-1896)Berliner PhilharmonikerEMI ClassicsRomantiekSimon RattleSymfonisch repertoire
Vorig artikel

De Negende, de beroemdste symfonie

Volgend artikel

Murray Perahia

Redactie

Redactie

Ook interessant:

Jong West-Vlaams dirigent opent concertseizoen 2023-24 Symfonieorkest Vlaanderen
Nieuws

Jong West-Vlaams dirigent opent concertseizoen 2023-24 Symfonieorkest Vlaanderen

30 september 2023
Bruckner: Symphony No.8
New Releases

Bruckner: Symphony No.8

2 september 2023
Brahms: Violin Sonatas
New Releases

Brahms: Violin Sonatas

26 augustus 2023
217 | Auner & Flieder
New Releases

217 | Auner & Flieder

17 augustus 2023
Kurpinski / Moniuszko / Noskowski
New Releases

Kurpinski / Moniuszko / Noskowski

11 juli 2023
Robert Groslot: Symphonie Nr.1 “Now, Voyager, sail…”
New Releases

Robert Groslot: Symphonie Nr.1 “Now, Voyager, sail…”

7 juli 2023
Volgend artikel
Murray Perahia

Murray Perahia

Haynd, Die Jahreszeiten, Karl Boehm

Octopus eert Haydn

VRK, Extravaganza, Jos van Veldhoven

Jos van Veldhoven dirigeert zuiverste Händel

Blijf op de hoogte

Blijf op de hoogte

Abonneer je vandaag op de nieuwsbrief van Klassiek Centraal net als 3771 andere lezers, en blijf wekelijks op de hoogte van de nieuwste artikelen.

één e-mail per week op donderdag

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Categorieën

  • Boeken (231)
  • Cd & DVD (845)
  • Concerten (893)
  • Evenementen (429)
  • Gouden Labels (55)
  • In de kijker (30)
  • Interviews (114)
  • New Releases (406)
  • Nieuws (649)
  • Opinie (23)
  • Recensies (2.054)

Klassiek Centraal is het magazine voor klassiek Muziek, Opera & Dans in Vlaanderen. Klassiek Centraal wordt volledig gemaakt door vrijwilligers. 

Wilt u ook meewerken aan Klassiek Centraal stuur ons dan een bericht via redactie@klassiek-centraal.be

Blijf op de hoogte:

Wekelijks (op donderdag) verstuurd Klassiek Centraal een overzicht van alle gepubliceerde artikelen. Schrijf je snel hiernaast in om niks te missen.

Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
  • aaa radiotest
  • Advertenties voor schrijvers
  • Cookiebeleid (EU)
  • Dashboard
  • Evenementen agenda
  • Evenementen lijst
  • Event ingeven
  • Home 1
  • Home 2
  • Home 3
  • Links
  • My account
  • Nieuws
  • Organizer Dashboard
  • Over KC
  • Partner worden
  • Partners
  • Privacy verklaring
  • Shop
  • Single event
  • Submit Organizer Form
  • Submit Venue Form
  • test
  • Thank you!
  • Venue Dashboard
  • Vrijwilligers gezocht!
  • Wie is wie
  • Wij bieden aan

© 2020 Klassiek Centraal VZW - Varkensmarkt - 2800 Mechelen - Design en hosting Kyzoe.be.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
Cleantalk Pixel

Add New Playlist

Deze website gebruikt cookies om optimaal te functioneren. U vindt onze privacy policy en cookie verklaring hier.