Nominatie Gouden Label – Gunar Letzbor bestudeerde de barokmuziek uit de regio’s van het Habsburgse Rijk. Het resultaat is nu uitgegeven in een prachtige box van…10 cd’s. Grandioos! Een must!
Nominatie Gouden Label – Gunar Letzbor bestudeerde de barokmuziek uit de regio’s van het Habsburgse Rijk. Het resultaat is nu uitgegeven in een prachtige box van…10 cd’s. Grandioos! Een must!
Ars Antiqua Austria is een ensemble, opgericht in Linz in 1995 met het specifiek doel het uitvoeren van Oostenrijkse barokmuziek op authentieke instrumenten. De muziek aan het keizerlijke hof in Wenen tijdens de barok werd beïnvloed door Italiaanse en Franse muzikale vormen, alsook door de Spaanse hofmuziek. Slavische en Hongaarse volksmuziek vermengde zich met het alpengeluid van de Oostenrijkse barokmuziek. De fusie van hofmuziek met volksmuziek en een infusie van dansmuziek vormden de typisch Oostenrijkse barokke klank. De kern van Ars Antiqua Austria bestaat uit 8 muzikanten die onder leiding van de barokviolist Gunar Letzbor, deze immens muzikale rijkdom herontdekten.
In 1526 veroverden de Ottomanen Boedapest. Pressburg (het Hongaarse Pozsony en vandaag Brattislava), werd de hoofdstad van Habsburgs Hongarije. In 1683 werd de expansie van dat Ottomaanse Rijk tegen gehouden voor Wenen. Sindsdien behoorde het gebied tot het Habsburgs, Oostenrijks-Hongaarse rijk. In de 14de eeuw was het door Slovenen bewoonde deel onder Habsburgs bewind gekomen als Graafschap Görz (Gorizia of Gorica). De overige Slovenen leefden in de Habsburgse hertogdommen Krain, Karinthië en Stiermarken. Ook de belangrijke zeehaven Triëst behoorde daar toe. De Reformatie zou in de 16de eeuw voor de vorming van de Sloveense cultuur een grote stimulans zijn, maar de Contrareformatie, de religieus-kerkelijke achtergrond van de barok, zou dit opnieuw tegenhouden.
Een bonte smeltkroes
Voor de Oostenrijkse barokviolist Gunar Letzbor was de muziek van het Habsburgse Rijk significant verschillend van de andere Europese culturele en muzikale centra in Frankrijk, Italië en Duitsland. Het Habsburgs keizerlijk hof was nl. een bonte smeltkroes van verschillende culturen waarin de levenslust van zuiderlingen, de melancholie van Slaven, de formalistische eigenschappen van Fransen, de hoofse ceremonie van de Spaanse en de originele Alpencultuur van de Duitstalige regio samenkwamen. In zijn concertproject "Klang der Kulturen" heeft hij zich samen met zijn ensemble Ars Antiqua Austria tien jaar lang gebogen over de muziek van die afzonderlijke landen. Hij heeft de oorsprong van en de invloeden op de muziek van het barokke Wenen bestudeerd en dit alles gedocumenteerd en live opgenomen. Stel u voor!
Het resultaat van dit gigantisch werk is nu een box met 10 cd's, die elk een land of regio verklanken. De eerste zes cd's zijn gewijd aan de Habsburgse patrimoniale landen die we vandaag kennen als Slowakije, Slovenië, Hongarije, Polen, Bohemen en Moravië. Letzbor aarzelde ook niet om zich onder te dompelen in de traditionele volksmuziek van deze landen met het oog op het documenteren van de belangrijkste invloeden van deze muziek op de kunstmuziek. Die magistrale kunstmuziek zou uiteindelijk haar weg vinden naar het keizerlijk hof in Wenen. De andere vier cd's documenteren de invloed van de belangrijkste Europese centra Spanje, Venetië, Rome en Parijs op de Oostenrijkse muziek. Het resultaat is een uitgebreid compendium dat de Europese barokmuziek vanuit een ongebruikelijk en origineel oogpunt bekijkt. Deze collectie onthult dan ook veel spannende en vooral nieuwe perspectieven in meer dan tien uur muziek, waarvan de meeste hier voor de eerste keer is opgenomen. Onbetaalbaar, buitengewoon.
Muzikale reizen
Elke cd biedt een hoogst interessante muzikale reis. Neem nu de eerste cd “Slovenië” bv. Drie culturen ontmoetten elkaar in Slovenië: de Slavische, de Romeinse en de Germaanse. Allemaal met prachtige, contrasterende temperamenten, geboren uit hun eigen van elkaar sterk verschillende culturen, maar complementair voor de magistrale Habsburgse cultuur. De invloed van de katholieke kerk was aanzienlijk en heel, heel erg merkbaar. In feite dicteerde en decreteerde de contrareformatorische kerk grotendeels de muzikale taal, expressie en geloofsinhoud van de barokperiode.
Alle werken zijn van een heel hoog niveau. Ze zijn door Letzbor goed gekozen en hij en zijn ensemble zorgen voor de ene verrassing na de andere. De muziek komt, verdeeld over tien cd’s, uit drie steden en zeven toenmalige regio’s van het rijk. Slechts enkele componistennamen zijn heel bekend (Tartini, Vivaldi, Haydn, Lully), andere zijn maar een beetje bekend (Muffat en Fux). De overgrote meerderheid zijn in de loop der tijd in de vergetelheid geraakt. Die komen nu dank zij deze box opnieuw aan de oppervlakte. Een ontdekking van jewelste! Uit en verbonden aan Slovenia gaat het bv. over Kusser, Esterhazy, Capricornus, Speer, Posch, Dolar, Tartini en Birck. Uit Hongarije gaat het over Werner, Fux, Esterhazy, Haydn, Ebner, Speer en Schmelzer. In het barokke “Polen” werkten Mielczewski, Zielinski, Döbel, Nauwach, Weiss en Speer. Uit Bohemen haalde hij dan weer Stölzel, Losy, Habermann, Reichenauer en Vivaldi. In Moravië troffen we Hirschmentzel, Pekarek en Poglietti aan, uit Spanje komen keizer Leopold I (was gehuwd met infanta Margaretha Theresia van Spanje), Sanz, Pagliardi, Losy, Viviani en Matteis aan bod, uit Venetië Vivaldi, Ferro, Ziani, Albinoni en Raccolte del Gondoliere, uit Rome Kerll, Stradella, Muffat, Lonati en ten slotte uit Parijs Muffat, Radolt, von Ehrenstein, Fux, Mayr, Aufschnaiter en Lully. Indrukwekkend.
Dit is een fantastische box. Het is een prachtig document dat 15 jaar duurde om te realiseren. Het resultaat is dan ook meer dan schitterend in zijn concept en artisticiteit. Voor zijn concerten/opnamen verzamelde Gunar Letzbor topmuzikanten om samen met hen een muzikaal schilderij uit te beelden met alle muzikale kleuren uit die tijd. De live-opnamen zijn zeer goed, de sopranen in de koren zijn knapen en de muziek is een en al ontdekking. Het is daarenboven een voordelig geprijsde box die een immense verrijking zal zijn voor uw collectie. Absoluut niet te missen. Warm, warm, meer dan warm aanbevolen.