Het voorbije weekend deed “kunstcampus” deSingel zijn naam eens te meer alle eer aan. Een concert met de uitvoering van de liedcyclus Das Marienleben van Paul Hindemith werd een heuse “Discovery” met twee lezingen, een lecture recital en uiteraard ook de integrale vertolking van dit zelden geprogrammeerde werk.

Het voorbije weekend deed “kunstcampus” deSingel zijn naam eens te meer alle eer aan. Een concert met de uitvoering van de liedcyclus Das Marienleben van Paul Hindemith werd een heuse “Discovery” met twee lezingen, een lecture recital en uiteraard ook de integrale uitvoering van dit zelden geprogrammeerde werk.

Het componistenportret door de dramaturg van de Vlaamse Opera, Piet De Volder, was knap opgebouwd en gaf niet alleen een beeld van de weinig bekende Paul Hindemith, maar ook van zijn tijd in de woelige en moeilijke jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Tevens werd de componist in de kunstscène van zijn tijd geplaatst. Hindemith maakte zowel de Eerste Wereldoorlog mee als de periode van het Derde Rijk in Duitsland. De boycot van zijn “moderne” muziek door de nazi’s deed hem naar Zwitserland emigreren, al bleef hij Frankfurt altijd als zijn thuishaven beschouwen en keerde hij er op het einde van zijn leven terug. Op heldere wijze gaf De Volder een typering van zijn stilistische kenmerken: een “classicist” onder de “romantici”. De lezing – een vlotte en gevatte model-uiteenzetting – werd met het nodige beeld- en klankmateriaal geïllustreerd.

Rainer Maria Rilke

Het schrijversportret dat professor emeritus Roland Duhamel daarna van de dichter Rainer Maria Rilke (1875-1926) schetste – een auteur die we gerust tot de weinig toegankelijke, maar uitstekende dichters van het Duitse taalgebied mogen rekenen – had allerminst dezelfde diepgang. De biografische gegevens waren summier. Een stijlanalyse van de dichtkunst van Rilke was binnen het voorziene tijdsbestek uiteraard niet mogelijk, maar de professor beriep zich iets te vaak op die tijdslimiet en… verloor door die herhaalde zinnen meteen al tijd die nuttiger had ingevuld kunnen worden. Gelukkig kon het aandachtige publiek uit zijn verhaal toch op zijn minst de stilistische essentie halen die nodig was om de cyclus Das Marienleben op een correcte manier in te schatten, namelijk als een werk dat de religieuze inspiratie vooral poëtisch omzet naar een afstandelijke en menselijk-realistische inhoud. Jammer genoeg was de teneur waarmee we die essentie meekregen vrijblijvend gepresenteerd, alsof de professor zijn publiek onderschatte of niet echt au sérieux nam en ervoor gekozen had oppervlakkig te blijven. Jammer.

Het contrast was dan weer groot met de toelichting door pianist Jan Philip Schulze die helder en met notenvoorbeelden de muziek die Hindemith voor Das Marienleben geschreven had, verdedigde. Een boeiende uiteenzetting die de latere beluistering zeker ten goede kwam.

Gespannen beluistering

De integrale beluistering was uiteraard de kers op de taart en ik denk dat de vertolkers nauwelijks beter geselecteerd hadden kunnen zijn. Rachel Harnisch hebben we eerder al in ons land kunnen horen. Langer geleden in de Munt (Entführung 2006, Semele 2009) en in mei 2012 als de knappe Hélène in Le Duc d’Albe van Donizetti in de Vlaamse Opera. Deze laatste partij maakt al meteen duidelijk dat ze een zangeres is die niet bang is voor het minder gangbare repertoire. Ze heeft zich in deze cyclus van Paul Hindemith blijkbaar vastgebeten: vastberaden hem inhoudelijk zo scherp mogelijk tot expressie te brengen.

Harnisch is daar samen met de al even geëngageerde pianist Jan Philip Schulze uitstekend in geslaagd en heeft het publiek van begin tot einde niet alleen ademloos doen luisteren, maar ook in gespannen beluistering vastgehouden. Pas jonge moeder geworden, lijkt het wel alsof ze een speciale antenne had om aan te voelen wat de moeder Maria in dit Marienleben levensecht doormaakt. Bovendien beheerst ze de veeleisende partij vocaal-technisch perfect. Haar ademhaling staat haar toe de lange frasen te maken zonder breuk. Haar stem kleurt soepel en zelfs binnen lettergrepen met nuances. Haar concentratie op en harmonie met de pianist is natuurlijk. Kortom: dit was een ware muzikale ontdekking die het publiek ervan overtuigd heeft dat het getuige was van een meesterwerk. Een late hommage aan de in 2013 vijftig jaar geleden overleden componist. Bravo, kunstcampus deSingel!