*** Met Mozarts Così fan tutte maakte Michael Haneke zijn tweede operaregie, na de andere Da Ponte-Mozart, Don Giovanni. De dvd-opname is ideaal om de gedetailleerde personenregie van Haneke te degusteren, samen met de visueel esthetische setting het knapste aspect van deze productie.
*** Met Mozarts Così fan tutte maakte Michael Haneke zijn tweede operaregie, na de andere Da Ponte-Mozart, Don Giovanni. De dvd-opname is ideaal om de gedetailleerde personenregie van Haneke te degusteren, samen met de visueel esthetische setting het knapste aspect van deze productie.
Volgens het korte interview met Haneke dat als bonus bij de dvd is gevoegd, heeft hij geen andere operaplannen. Hij beweert enkel nog in Monteverdi’s Incoronazione di Poppea geïnteresseerd te zijn. Haneke is vooral bekend als filmregisseur van het gevoelige meesterwerk Amour en het aangrijpende Das weisse Band. De voorstelling van deze Così fan tutte-productie in de Munt in juni 2013 heb ik gemist, dus deze dvd-opname geeft de kans voor een inhaalmanoeuvre.
Continu kijkplezier
Onmiddellijk ben je overweldigd door het prachtige designdecor: een ruime kamer met wit-marmeren vloer, witte lederen sofa’s, een antieke schouw, een wandgroot schilderij in schetsstaat, genre Watteau, en een Amerikaanse ijskast, waarvan de spiegeldeuren vaak handig voor effecten zorgen bij het spel tussen de protagonisten. Een groot schuifraam scheidt de kamer van een groot terras (dat een uitzicht op de baai suggereert). Samen met de prachtige kostuums zorgt dit decor voor continu kijkplezier.
De kostuums van Moidele Bickel zijn gedeeltelijk eigentijds, gedeeltelijk in de epoque van Mozart (18de eeuw). Zo dragen Fiordiligi en Dorabella een knappe moderne outfit, terwijl Don Alfonso gekleed is in een achttiende-eeuws pak. Het geeft een bepaald tijdsaspect aan het stuk: de uitdaging van Don Alfonso behoort tot een voorbije maatschappij, terwijl de “partnerwissel” die tussen de twee koppels gebeurt, net zo goed nu nog kan. Despina krijgt in deze enscenering een groter gewicht dan gewoonlijk: ze is een ambigu personage, allesbehalve een pittige meid die voor wat extra zakgeld een verkleedrol speelt als dokter of notaris. Ze wordt als de vrouw van Don Alfonso voorgesteld en ze trekt opvallend mee aan de draadjes van de misleiding tussen de geliefden. Het levert een interessante visie op, maar anderzijds komt de Despina van Kerstin Avemo zo onsympathiek over, met haar pseudo-oud uitzicht en haar vreemd Pierrot kostuum, dat je eigenlijk een afkeer van haar krijgt. Haar spel grenst vaak aan waanzin. Of dat de bedoeling kan zijn?
Ernstig en dramatisch
Het psychisch raffinement van Haneke ontneemt een deel van het ironische van Mozarts stuk, dat trouwens in zijn visie sowieso een ernstig en dramatisch gebeuren is. Zelfs het pseudo-huwelijksfeest van de twee (verkeerde) koppels op het einde krijgt zo’n sérieux, dat ironie ver te zoeken is. Haneke maakt van Così fan tutte een hedendaags drama van ontrouw en overspel. De met sterke drank gevulde ijskast is daarbij een te vaak toegepast vluchtmiddel. De knap geregisseerde liefdesbekentenis tussen Fiordiligi en Ferrando is zo echt, dat Don Alfonso, Guglielmo en Despina er van achter het raam op kijken als op een drama. Haneke is een meester in het regisseren van jaloezie, twijfel, wroeging, onzekerheid. De zangers zijn stuk voor stuk acteurs die erin slagen elke emotie tot uiting te brengen. Maar jammer genoeg overdrijft iedereen net een tikkeltje, waardoor het spel, en meteen het hele gebeuren, theatraal wordt.
Vocaal is deze opname zeker ook niet de ultieme Mozart. De zes zangers zingen behoorlijk, maar geen enkele is uitstekend. De twee koppels zijn homogeen bezet, maar ze charmeren vooral door hun elegant voorkomen. Anett Fritsch heeft duidelijk moeite om haar grote aria Come scoglio door te komen. Kerstin Avemo heeft vaak een schrille hoogte, William Shimell heeft als Don Alfonso een harde, droge klank. Ook het orkest van het Teatro Real de Madrid onder leiding van Sylvain Cambreling is nergens opvallend goed, soms zelfs slepend en de pianoforte bij de vele recitatieven is weinig geïnspireerd. Al bij al een opname die een kennismaking waard is, maar allesbehalve een referentie-opname voor Mozarts Così fan tutte oplevert.
