Private View (2015) is de eerste avondvullende opera van de Vlaamse componiste Annelies Van Parys. In samenwerking met librettiste Jen Hadfield, scenariste Gaea Schoeters en regisseur Tom Creed ontstond een uitgekiende compositie over voyeurisme, onderhuidse spanningen en moordmysteries.
Voor deze nieuwe productie van Muziektheater Transparant sloegen SPECTRA en de International Opera Academy (IOA) de handen in elkaar. Het resultaat is een cinematografisch spektakel dat zich voor de ogen van de kijker ontwikkelt. Dit leidt tot een hoogtepunt waarin de toeschouwers worden geconfronteerd als “voyeuristische buren”.
Sensatie van klank: gewaarwording en spectralisme van Van Parys
Annelies van Parys (Brugge, °1975) zoekt in haar werk eerder de sensatie van de klank op, en niet de klank “an sich”. Hiermee verschuift ze het perspectief van haar composities van het instrument naar de luisteraar. Haar muzikale DNA heeft zij vormgegeven op het Koninklijk Conservatorium Gent bij Johan Duijck (piano) en Luc Brewaeys (compositie).
Tijdens haar studie bij Brewaeys, nauw aan het spectralisme, ontdekt Van Parys de muzikale stroming waarin klankkleur, timbre en de relatie van boventonen (als bepaling van instrumentatie en compositie) centraal staan. Wat volgt is een compositieproces dat zich ontwikkelt als een zoektocht naar klanksensaties. Van Parys zoekt naar akoestische fenomenen en wiskundige constructies om zo uiteindelijk tot een werk te komen waarin de gewaarwording centraal staat. Hierdoor ontstaat een spectralistische sensatie die zowel subtiel, als indringend overkomt.
Alfred Hitchock, Van Parys en de “Peeping Tom” in de mens
Private View is een symbiose tussen de invloed van de “master of suspense” filmregisseur Alfred Hitchcock – want Van Parys zich liet inspireren door de thriller Rear Window (1954) – en haar verfijnde spectralisme. De uitvoering van SPECTRA en de IOA, onder leiding van dirigent Filip Rathé, maakt gebruik van cinematografisch ogende technieken via fragmentarische ensceneringen en dramatische belichting. Ieder geïsoleerd verhaal wordt benadrukt door een bijna voyeuristische toelichting – letterlijk en figuurlijk. De ervaringen meanderen van banaal tot pervers, en komen open en bloot te staan voor het oog van de toeschouwer.
De enscenering vormt een sluitend geheel met de klankwereld van Van Parys. Hierin exploreert zij verschillende aspecten van de menselijke stem. Gesproken monologen worden afgewisseld met gezongen tableaux vivants en non-verbale klankproducties. Ook in de verschillende zangstemmen worden de uitersten opgezocht, waaronder hysterische coloratuursprongen van Retrochick (sopraan Sawako Kayaki) en monotone, syllabische angst in de stem van Green 1 (mezzosopraan Kadi Jürgens). Het instrumentale ensemble zweeft als constant toongeheel boven de ensceneringen. Hierin is er een afwisseling van interessante technieken, onder andere zwiepende klankbuizen, die het windgeruis een plaats geven in het verhaal, afgewisseld met trage, spectralistische klanksecties. Regelmatig klinkt er subtiel een ode aan Hitchcock en zijn films door de korte, scherpe strijkpassages. Private View is een spannend verbond tussen muziek en cinema.
- WAT: Private View (2015) van Annelies Van Parys
- WIE: SPECTRA en de International Opera Academy o.l.v. Filip Rathé
- WANNEER: vanaf 18 februari, livestream beschikbaar t.e.m. 20 februari 2021
- PRODUCTIE: Muziektheater Transparant, gezien 18 februari 2021 (livestream met dank aan Sound of Ghent)
- FOTO’S: © Muziektheater Transparant