Bernstein en Gershwin kennen we als onvervalste Amerikanen. Dvorák was ook in het land waar de Indianen ooit het dagelijks leven bepaalden toen ze nog niet gedegradeerd waren tot overtollig vee. Over de wantoestanden rond de Indianen gaat het hier niet, wel over de betere bladzijden cultuur die het Amerika van vandaag mee maakten tot wat het is. Een stukje van dat Amerika, weerklonk in Antwerpen.

Na ondergetekende een bijzonder fijn gesprek mocht hebben met dirigent Louis Langrée (lees hier meer) liep de Koningin Elisabethzaal in Antwerpen vol voor het concert met ‘Amerikaanse muziek’ door het Cincinnati Symphony Orchestra. Het was de prestigieuze opening van een al even prestigieuze reeks toporkesten uit heel de wereld die op uitnodiging van deSingel te gast zijn.

Luxe-orkest

Je ziet het al als het orkest in voltallige bezetting het podium volledig vult. Per strijkersgroep alleen al telkens twaalf man. Welk orkest in ons land kan dit aan? En dan… Hemeltje toch, eens de eerste volle orkestklanken de zaal vullen! Je wordt overmand, in beslag genomen door de prachtvolle klank van de beste hout- en koperblaasinstrumenten en strijkers. Alleen dat is al de moeite waard om naar dit orkest te luisteren. Als je als dirigent voor dergelijk ensemble mag staan, ben je extra gemotiveerd om de kwaliteit van de geprogrammeerde werken in de meest optimale omstandigheden – en de nieuwe Koningin Elisabethzaal biedt die meer dan welke zaal ook in ons land – te doen weergalmen. Galm, het is hét woord dat Bernsteins Symfonische Suite ‘On the Waterfrond’ kan omschrijven. De kopers en het slagwerk zijn bijwijlen enorm rijk en eens het orkest in al zijn glorie klinkt, trilt heel je lichaam mee. De muziek van Bernstein en Gershwin – An American in Paris – is niet echt mijn meest geliefde muziek, maar als je in deze omstandigheden kan en mag luisteren? Dan word je meegetrokken en smelt je tegenstand als sneeuw voor de zon.

Na de pauze werd de luxelijn doorgetrokken met Uit de Nieuwe Wereld van Dvorák. Wat een werk toch, het is één van de grootste symfonieën al is het misschien overbodig dit nog neer te schrijven. Louis Langrée slaagt er in om emoties uit de partituur te halen waar je niet altijd bij stilstaat. De componist was niet alleen in vervoering van dat enorme land met de ongeremde kansen. Hij had heimwee en die ligt ook in dit werk. Wat je ook hoort naast die heimwee en de grootsheid van dat Amerika, is een soort angst voor wat de uitdagingen kunnen teweegbrengen. Wat een tweestrijd moet de artistieke ziel van Dvorák gekend hebben. Is die majestatische apotheose misschien een soort blijdschap omdat hij een definitief besluit had genomen: terug naar huis? Wat er ook van zij, Langrée en het orkest leverden een symfonie af die je niet wil vergeten.

Cincinnati Symphony Orchestra biedt kamermuziek aan Joodse gemeenschap

Ter ere van 200 jaar Israëlische gemeente Shomre Hadas in Antwerpen en de 200ste verjaardag van de vestiging van de eerste jood in Cincinnati, bood het orkest een concert met kamermuziek van joodse componisten aan. deSingel werkte hier aan mee. Enkele musici van het orkest verzorgden het concert.

Kol Nidrei van Max Bruch is een bekender werk. Het werd bijzonder ingetogen, eerbiedig en meeslepend uitgevoerd door cellist Illya Finkelshteyn en pianist Michael Chertock. Ook sterk was de vertolking van het Gebed uit Ernest Bloch zijn album Uit het Joodse Leven. Dit werk is ook het meest oriëntaals joods getoonzet.

Een véél te weinig uitgevoerd werk van Mahler, zijn Pianokwartet in a, is van het betere dat het repertoire van de kamermuziek te bieden heeft. Geef mij maar dit in plaats van het soms zo overdadige in Mahlers orkestrale werken. Dit is Mahler op zijn best, ontdaan van bombardie, puur uit het hart, de ziel blootgelegd. Het is jammer dat men nadien van Alfred Schnittke diens pianokwartet in a naar dat van Mahler programmeerde en zelfs uitvoerde. Het ontkracht de finesses en intimiteit van Mahlers kwartet. Disonanten en sirenegehuil verwijzen dan wel naar de drama’s die oorlog teweegbrengen, maar Mahler had van wat jaren na zijn werk en na zijn dood, zou gebeuren geen weet. Waarom dan toch dit mooie, harmonisch, melodisch verwarmende werk uit zijn verband halen? Dat had Schnittke niet mogen doen. Het concert in de Blauwe Zaal van deSingel sloot af met Cinq Etudes de Jazz en Concertino voor fluit, altviool en contrabas. De jazz in het eerste werk hoor je in feite niet tenzij dat in de kleine bezetting wat is verwezen naar deze van een jazzorkestje: fluit, altviool en contrabas. Verfrissend vrolijk, soms met verwijzingen naar het Verre Oosten is het Concertino. Schulhoof gaat over van dat lentefris vreugdevolle naar aangename rust en eindigt met een energie die ten dans vraagt.

De kennismaking met het Cincinnati Symphony Orchestra in grote maar ook in kleine bezetting was er een om te onthouden met de boodschap: wanneer je nog eens de gelegenheid hebt hen live aan het werk te horen, ga er naartoe.

• WAT & WIE: Cincinnati Symphony Orchestra met Amerikaanse en joodse muziek onder leiding van dirigent Louis Langrée
• WAAR & WANNEER: Koningin Elisabethzaal Antwerpen, Blauwe Zaal deSingel Antwerpen, dinsdag 5 en woensdag 6 september 2017
• FOTO’S: © Klassiek Centraal, mt