Onze website is vernieuwd, geef zelf je evenementen in. Heb je een fout gezien. Mail ons!

Klassiek Centraal

Zon, zee en minimal music in de Bozar: Einstein on the Beach

Philip Glass’ Einstein on the Beach (1976) is een hoogstaand voorbeeld van de minimal music: transachtige loops, tekst met een fluïde inhoud, en steeds terugkerende circulaire passages. Soms 4 tot 5 uur durend is deze opera een uitdaging voor de zintuigen van uitvoerders en publiek. Ictus, Collegium Vocale Gent en Suzanne Vega, onder leiding van Tom De Cock, brachten een sterke concertante interpretatie van Glass’ oneindigheid muzikale non-plot. Of er veel Einstein was valt te betwijfelen, maar er was zeker alvast veel sensationele klank!

Einstein?

Einstein on the Beach is een non-plot opera, wat zoveel betekent als dat er geen specifieke verhaallijn is. Enige referenties naar Einstein gebeuren in de numerieke herhalingen in de tekst, en de opdeling van de passages in secties gerelateerd aan zijn belangrijkste theorieën – dit laatste is misschien wat minder duidelijk in de concertante versie. De inhoudelijk losjes aan elkaar gerelateerde vorm – bijeen gehouden door vijf knee jerk plays (een soort van gesproken interludia) – is een resultaat van de samenwerking tussen Glass en theaterproducent Robert Wilson. Minimal music streeft naar een oneindigheid in de muziek, iets waar een vast verhaal een risicofactor is (want je kan je daarop fixeren). Als je als publiek je volledig gefocust – en zelfs fysiek en mentaal ingezogen – voelt bij de elektronische loops en vocale herhalingen, dan weet je dat je naar minimal music aan het luisteren bent.

Het minimal publiek

Bewegingen – binnen en buiten gaan – gedurende minimalistische uitvoeringen is niets nieuws. Het geeft het publiek de kans om zelf zijn of haar persoonlijke luistersecties te creëren. Gedurende deze concertante uitvoering was deze optie niet anders. Uren in een muzikale trance gaan is natuurlijk een uitdaging voor iedereen, ook voor deze recensente (ik ben wel een grote fan van het gevoel). Maar, er zijn ook nadelen aan. In het geval van dit concert gingen voor mij, als recensente, de eerste 15 minuten – en de fantastische opening van Suzanne Vega – grotendeels verloren door massa’s publiek dat nog binnenkwam, hun plaatsen aan het zoeken waren, en luidop begonnen te conversen gedurende. Daarnaast kan je pech hebben en terechtkomen in een rij waar lachen, spreken – en vooral niet bezig zijn met de muziek – de norm was. Hier zeker mijn complimenten aan de Bozar, die deze opmerkingen ten harte namen, en mij een nieuwe muzikale bubbel hebben bezorgd.

© Maxime Fauconnier

Een muzikale transbubbel

Want een goede minimal music-productie meet ik alvast niet alleen aan de kwaliteit van de klanken en de muziektechnische hoogstandjes, maar vooral ook aan hoe “een” ik met de muziek word. Deze productie kan ik alleen maar lauweren, want op de beste momenten hoorde ik alleen nog maar de muziek, of Vega’s syllabische klank- en spreekspel. Dat Vega de juiste keuze was, met haar mooie, heldere, maar ook diepgekleurde stem, was duidelijk. En al wie zegt dat zang niet gelijk staat aan topsport werd deze avond het tegendeel wel bewezen. Complimenten aan Collegium Vocale Gent – het waren pijlsnelle lipbewegingen (ik zat op een uitstekende plek om dit te volgen) waarbij de moeilijke herhalingen er steeds helder uitkwamen. 

De overgangen waren naadloos en vloeiend – wat bijdroeg aan het oneindige gevoel van herhaling. De multidisciplinaire talenten van de muzikanten waren bewonderenswaardig – van dirigeren naar piano, om dan opeens een vocale of gesproken passage mee te doen. Het is trouwens ook heel amusant om bij dit soort composities de dirigent(en) in de gaten te houden, want minimal van compositiestructuur is allesbehalve gemakkelijker. Zeker met verscheidene muzikanten, koorzangers en spreekstemmen bijeen! De vingers gingen op een genadeloos tempo over de keyboardtoetsen of vioolsnaren – en dit urenlang. Onthou, er zijn weinig muziekbreuken in minimal compositiestukken. Op geen enkel moment leek er een dip in uitvoeringskwaliteit te zijn. Voor deze marathon gaven de uitvoerders alvast constant het beste van zichzelf.

Om kort te concluderen, het was zeker een geslaagde uitvoering. Complimenten mogen gegeven worden aan Ictus, Collegium Vocale Gent en Suzanne Vega voor deze tour-de-force. Glass’ werk kwam urenlang tot leven, en creëerde een betoverende, mathematische trance – iets dat te danken is aan de hoge kwaliteit van de productie. Iedereen moet ooit eens een uitvoering van Glass’ meemaken van zo’n niveau – het opent nieuwe, oneindige muzikale sensatiewerelden!

WAT: Einstein on the Beach (1976) van Philip Glass (concertante uitvoering).

WIE: Tom De Cock [dirigent], Ictus [ensemble], Collegium Vocale Gent [koor], Suzanne Vega [spreekstem], Michael Schmid [assistent-dirigent].
Coproductie: Bozar / Ictus / Ars Musica

WAAR: Bozar (Brussel)

WANNEER: woensdag 30/11/2022.

Details:

Titel:

  • Zon, zee en minimal music in de Bozar: Einstein on the Beach

Blijf op de hoogte

Elke donderdag sturen we een nieuwbrief met de meest recente berichten op onze website

– advertentie –