“Wat maakt Hector Berlioz tot zo’n groot componist?”, vraagt dirigent John Nelson. “In één woord: originaliteit …. Hij doorbrak alle bestaande tradities van orkestratie, structuur, harmonische taal en vertelling. Zelfs vandaag de dag is zijn muziek fris en verrast hij ons telkens weer met onuitsprekelijke schoonheid.” Nelson voegt nu nog twee verbazingwekkend originele werken van Berlioz – Roméo et Juliette (door de componist omschreven als een ‘dramatische symfonie’) en La Mort de Cléopâtre (een ‘lyrische scène’) – toe aan zijn Erato-discografie. Deze bevat reeds Berlioz-landmarks als Les Troyens, La Damnation de Faust, Harold en Italie, Nuits d’été, Grande Messe des Morts (Requiem), Benvenuto Cellini en Béatrice et Bénédict.

Voor de nieuwe release zet Nelson de vruchtbare relatie voort met het Orchestre philharmonique de Strasbourg, zijn keuze voor de opnames van Les Troyens, La Damnation de Faust, Harold en Italie en Nuits d’été. Joyce DiDonato, zijn onvergetelijke Didon en Marguerite, keert terug als de suïcidale Cléopâtre en zij wordt in Roméo et Juliette bijgestaan door tenor Cyrille Dubois (die Iopas was in Les Troyens), bariton Christopher Maltman, en de koren van de Gulbenkian Stichting uit Lissabon en de Opéra du Rhin uit Straatsburg.

Roméo et Juliette ging in 1839 in première, ongeveer 12 jaar nadat Berlioz in Parijs een Engels theatergezelschap Hamlet en Romeo en Julia had zien opvoeren. De jonge componist vond de stukken van Shakespeare een openbaring. Zoals hij schreef: “Een bliksemflits onthulde mij in één klap de hele hemel van de kunst … Ik herkende de betekenis van grootsheid, schoonheid, dramatische waarheid …”. Hij werd ook hartstochtelijk verliefd op de actrice die zowel Ophelia als Julia speelde, Harriet Smithson. Vijf jaar later werd zij zijn vrouw.

Met Roméo et Juliette wilde Berlioz een nieuwe artistieke fusie tot stand brengen. Zoals hij vertelde: “Ik kwam op het idee van een symfonie met koren, vocale solo’s en koorrecitatief, waarvoor Shakespeare’s drama Romeo en Julia het sublieme en eeuwig frisse onderwerp zou zijn.” In zijn voorwoord bij de ‘dramatische symfonie’ schreef hij: “Laat er geen misverstand bestaan over het genre van dit werk. Hoewel er vaak stemmen worden gebruikt, is het geen concertopera of cantate, maar een koorsymfonie. Als er bijna vanaf het begin wordt gezongen, is dat om de geest van de luisteraar voor te bereiden op dramatische scènes waarvan de emoties en passies alleen door het orkest moeten worden uitgedrukt.” In een brief aan zijn librettist Émile Deschamps had hij zelfs gezegd: “Het is een orkest dat een opera uitvoert!”.

In juni 2022 dirigeerde John Nelson Roméo et Juliette in Straatsburg. De muziekhistoricus Brian Robins schreef in Early Music World dat “de uitvoering er een was om de bewondering voor de verbazingwekkende originaliteit van Berlioz’ conceptie en voor John Nelsons prachtige lopende Berlioz-cyclus te hernieuwen.” Robins bewonderde in het bijzonder Nelsons “vermogen om het vergrote orkest van Straatsburg te inspireren tot een uiterst vurig en gevoelig spel” en merkte op dat “de buitengewoon gedurfde tekst in de passage ‘Roméo au tombeau de Capulets’ – een opeenvolging van extreem tegenstrijdige emoties – met een levendige, verschroeiende intensiteit overkwam.” Wat de zangers betreft, paste Cyrille Dubois bij “het glinsterende, behendige blazersspel in het Scherzetto dat deel 1, ‘Bientôt de Roméo’, afsluit”, en zorgde ervoor dat de snelle vocale patter “uitmuntend werd gebracht”, terwijl “Joyce DiDonato … het strofes-gedeelte zong met een volstrekt prachtige toon” en “Christopher Maltman’s Père Laurence … bracht grote autoriteit en waardigheid in de Finale en verzoeningsscène.”

Joyce DiDonato zong La Mort de Cléopâtre weliswaar niet in Straatsburg, maar in de zomer van 2022 was dit werk haar debuut tijdens het jaarlijkse Berlioz-festival in de geboorteplaats van de componist, La Côte-Saint-André, ten zuidoosten van Lyon. Zoals Forum Opéra schreef: “Ze houdt van Berlioz en dient hem met volledige toewijding … Ze ‘leefde’ La Mort de Cléopâtre met de meest gepassioneerde intensiteit en gevoeligheid …Haar uitzonderlijke vocale capaciteiten, van een prachtig lager register tot gedurfd geprojecteerde hoge noten, worden ingezet met de vaardigheid van een opperste tragedienne.”