Artistiek directeur van het Ballet Vlaanderen Sidi Larbi Cherkaoui en artistiek co-directeur Tamas Morics kunnen met de laatste productie van dit seizoen Hope terugblikken op een bijzonder geslaagd eerste jaar met uitschieters als Bolero, Spartacus en deze unieke triple bill. Dit drieluik brengt werk samen van drie eigenzinnige vrouwelijk choreografen, verwante geesten met elk een uiterst persoonlijke stijl. Het zijn enerzijds de iconische Pina Bausch en Marta Graham, van wie de impact op latere generaties zichtbaar en voelbaar is.
Daarnaast de Belgisch-Columbiaanse Annabelle Lopez Ochoa die zich internationaal een goede reputatie aan het opbouwen is. Haar werk dwingt respect en ontzag af bij collega’s én het publiek. Tussen deze vrouwen bestaat een diepe verwantschap, bij voorbeeld in het rotsvast vertrouwen in hun intuïtie, een eigenschap waar je als choreograaf sowieso moet over beschikken. Om niet op te geven waar anderen afhaken, om dwars tegen de gevestigde opinie en vormentaal je mening te vormen en gestalte te geven. Individuen die geen genoegen nemen met platgetreden paden, maar die op zoek gaan naar nieuwe wegen, ook als deze niet overeenkomen met de gangbare modellen. Inmiddels is hun werk alom bejubeld. Wat het werk van deze drie vrouwen kenmerkt en gemeen heeft is vernieuwing en een superieure persoonlijke invulling.
Pina Bausch Café Müller
De internationale reputatie en talrijke prijzen voor het oeuvre van Sidi Larbi Cherkaoui opent deuren voor Ballet Vlaanderen. Zo kregen ze als eerste de rechten van Café Müller, het legendarisch stuk dat Pina Bausch in 1978 creëerde en mee danste tot aan haar dood in 2009. Nadien werd het enkel opgevoerd door haar eigen gezelschap.
De setting, een verlaten café, is chaotisch en desolaat, tafels en stoelen staan kriskras door elkaar. Twee vrouwen schuifelen de scène op. Eén langs de muur, de andere wordt door innerlijke impulsen alle kanten opgestuurd. De personages lopen met gesloten ogen blindelings rond. De obstakels worden doortastend voor hun voeten weggegrist. Het lawaai van de weggegooide stoelen contrasteert enorm met de serene muziek van Henry Purcell. Gefascineerd volg je de protagonisten en de gang van zaken. De actie vertraagt en gaat dan weer razend snel. De intense emotie van de jonge vrouw die vergeefs liefde en warmte zoekt. Ze wordt niet afgestoten door de man. Het is veeleer de onmacht om haar vast te houden. Telkens ontglipt ze hem en smakt tegen de grond. Vinden ze elkaar uiteindelijk toch dan is er een zekere vorm van agressie. Om en om knallen ze elkaar tegen de muur als een zuigende draaikolk waar ze niet uitgeraken. De onderstroom van de condition humaine raakt existentiële thema’s aan. Een choreografie als een shockdoctrine. Nieuw was ook dans midden in de samenleving plaatsen tussen dagelijkse objecten.
Martha Graham Chronicle
Staat de scène bij Pina Bausch vol attributen, Chronicle (1936) van Martha Graham (1894-1991) houdt het uiterst sober. In Spartacus, choreografie van Joeri Grigorovitch, konden de mannelijke dansers van Ballet Vlaanderen excelleren. In Chronicle is het de beurt aan de ballerina’s. Twaalf danseressen kunnen in deze choreografie voluit gaan.
Chronicle is een tijdsdocument, een beklijvende choreografie als een dynamische vorm van verzet, enerzijds tegen het opkomende fascisme, anderzijds het pessimisme van Grahams tijd, een gevolg van de Grote Depressie in de jaren dertig in Amerika. Eigenlijk zijn er heel wat parallellen te trekken met wat er nu allemaal gist en borrelt, hoe onze samenleving sluimerend veranderingen ondergaat.
Martha Graham ontwikkelde een unieke stijl, zonder veel capriolen. Direct. Te lang is de waarheid omzeild omdat mensen het niet aandurfden hun ogen te openen voor wat duidelijk zichtbaar was. Met een scherpe blik en een onwrikbaar gevoel voor rechtvaardigheid ging ze dansend in het verzet. De wereld staat niet altijd open voor wat kunstenaars te vertellen hebben, maar op een dag, generaties later soms, is de wereld klaar voor de waarheid!
In de proloog Spectre is een indrukwekkende Aki Saito te zien. Hoe de lange prachtige rood-zwarte rok een dansant element wordt is ingenieus verwerkt in de choreografie. Lopen in de choreografie van Pina Bausch de dansers meanderend over de scène, bij Martha Graham is alles zeer rechtlijnig. Vrouwen die het verzet uitmaken in aaneengesloten rijen. De wonderlijk elegante zwarte jurken maken het geheel visueel zeer aantrekkelijk.
Annabelle Lopez Ochoa wereldcreatie Ecdysis
Ecdysis op de expressieve muziek van Henryk Górecki, vormde het sluitstuk van deze triple bill. Ook Annabelle Lopez Ochoa pikt in op de actualiteit: de migratie van vluchtelingen. In een nieuwe omgeving moeten ze hun plek vinden. Zijn ze eerst compleet ontheemd, stilaan rechten ze hun rug en zoeken hun plek in een nieuwe setting. Na een voorzichtige verkenning gaan de remmen los en is er weer leven. Ochoa ziet het als het afwerpen van een huid. Dit wordt vestimentair gevisualiseerd.
De dansers van Ballet Vlaanderen geven in de drie totaal verschillende choreografieën blijk van hun veelzijdigheid en staan uitermate sterk zowel in klassiek ballet als hedendaagse dans en alle gradaties daartussen.
- WAT: Hope
- WIE: Ballet Vlaanderen
- WAAR: deSingel
- WANNEER: 26 mei 2017
- Foto’s: © Filip Van Roe
