• Home
  • Over KC
  • Partners
  • Toevoegen evenement
Radio
zondag, december 10, 2023
  • Login
Klassiek Centraal
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
Klassiek Centraal
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
Home Recensies Boeken

Bachs Cantates, Barend Schuurman

door: Redactie
8 december 2014
in Boeken, Recensies
Leestijd:4 minuten
A A
Bachs Cantates
Share on FacebookShare on Twitter

Nominatie Gouden Label – De zeer gerespecteerde kwaliteitsuitgeverij Damon publiceerde het boek van dirigent Barend Schuurman over de cantaten van Bach. Op 592 bladzijden vertelt hij over de verklanking van het Godsbeeld, het mensbeeld, het wereldbeeld en het  Jezusbeeld in de indrukwekkendste Kirchenmusik aller tijden. Voornaam en waardig, ronduit fenomenaal !

ookinteressant

Het sprookje van Tsaar Saltan van Nikolay Rimsky-Korsakov in de Munt

Opera Ballet Vlaanderen – VONK ‘Schemer’

Muzische liefde en aardse passie: Les Contes d’Hoffmann

Nominatie Gouden Label – De zeer gerespecteerde kwaliteitsuitgeverij Damon publiceerde het boek van dirigent Barend Schuurman over de cantaten van Bach. Op 592 bladzijden vertelt hij over de verklanking van het Godsbeeld, het mensbeeld, het wereldbeeld en het  Jezusbeeld in de indrukwekkendste Kirchenmusik aller tijden. Voornaam en waardig, ronduit fenomenaal!

Johann Sebastian Bach componeerde ca. 220 cantaten. Aangaande kerkelijke of geestelijke cantaten componeerde Bach er voor vijf jaargangen. Zo een cantatejaargang bevatte voor elke zondag en voor elke kerkelijke feestdag een cantate in functie van de Lutherse Gottesdienst. Muziek en tekst volgden daarbij de Lutherse Bijbellezing van die bepaalde zondag. Daarnaast componeerde Bach ook cantaten ter gelegenheid van de inwijding van een orgel, voor de wisseling van de raad of voor huwelijken en begrafenissen, maar ook wereldlijke cantaten voor zowel het hof, de adel als voor de burgerij.

Voortaan hoeven we ons niet langer te richten tot  de “Listener's Guide to the Bach Church Cantatas” van Robin Boyle of tot de in het Duits geschreven naslagwerken van Alfred Dürr, Werner Neumann of Hans-Joachim Schulze. De Nederlandse theoloog en fluitist Barend Schuurman (°1938) die als dirigent van de Laurenscantorij decennia lang Bachs meesterlijke cantaten in de Laurenskerk in Rotterdam heeft uitgevoerd, is er in geslaagd om voor ons in onze eigen taal, als specialist over dit magistraal muzikaal universum, een heel deskundig, bevattelijk en verhelderend boek te schrijven. In het boek heeft hij het niet alleen over de muziek en de teksten, maar beklemtoont hij daarenboven de religieus-theologische achtergrond, de essentie van de cantaten.

Vier delen

Na het voorwoord van Philippe Herreweghe (ik had eerlijk gezegd, gezien zijn integrale opname (60 cd’s), eerder Ton Koopman verwacht) en de inleiding, volgen eerst drie hoofdstukken over Bachs cantaten toen en nu, uitleg over de structuur van het boek, commentaar bij de toelichtingen en uitgebreide informatie over de liturgische, theologische, hymnologische en literaire achtergrond bij de cantateteksten. Het boek bestaat uit vier delen.

Het grote eerste deel bevat de toelichtingen bij zeventig cantaten en opent met achtergrondinformatie bij de cantaten voor alle zondagen van het kerkelijk jaar.

Deel II bevat uitgebreide en hoogst interessante achtergrondinformatie over de maatschappelijke context waarbinnen het leven en het werk van Bach zich afspeelden. Het uitgangspunt is in dit boek weliswaar de aard van de verschillende werkzaamheden en niet nog eens het gebruikelijk chronologisch geordend overzicht. De sociaaleconomische, culturele, politieke en religieuze achtergrond komen uitvoerig aan de orde. Die geven een beeld van hoe de gezagsverhoudingen van die tijd invloed hebben gehad op de conflicten die Bach had met de lokale overheden. Niet te missen!

Het derde deel stelt de vraag wat onder een cantate verstaan moet worden, haar oorsprong en ontwikkeling. De cantate stond nl. aanvankelijk in dienst van de ambtelijke evangelieverkondiging, de erfenis van Luther. Daarin vormde de gemeentezang een belangrijk element en gemeentezang en preek waren de pijlers van de eredienst. De Lutherse theologische erfenis maakte het mogelijk dat muziek onbeperkte ruimte kreeg. Maar ook het woord, naar de evangelische “Perikopenordnung” en daarvan afgeleide teksten zoals we die aantreffen in recitatieven en aria’s, waren belangrijk. Teksten bleken in sommige gevallen uitwisselbaar te zijn, zoals bleek uit de parodiepraktijk. Dit uitgebreid derde deel bevat ook de ontstaans- en ontwikkelingsgeschiedenis van de vorm en inhoud van de cantate.

Het vierde deel laat zien hoe in de tweede helft van de 17de eeuw en in de eerste helft van de 18de eeuw de protestantse religiositeit bepaald werd door rationaliteit. “Theologie, kerkelijke prediking en cantateteksten bezweken als het ware onder hun eigen systeemdwang”, zo lezen we. Ook wordt er beschreven hoe er in de geschiedenis een wending van binnenuit heeft plaatsgevonden en lezen we dat de auteur voor verheldering van het begrip transcendentie aanknoopt bij de Duitse filosoof Karl Jaspers. Die wees namelijk, in het voetspoor van Kant, geloof en rede ieder hun eigen domein toe. Kernbegrippen uit de cantatereligiositeit werden in een nieuw kader geplaatst. De wereld van zekerheden en bewijsbaarheid waren weg en het ontbreken van een systeem van leerstelligheden maakte ruimte voor de ontmoeting tussen existentie en transcendentie. Daarmee werden tekst en muziek door transcendentie, dialogisch met elkaar verbonden. De teneur van het boek.

Deel IV gaat over de cantateteksten toen en nu, de tekstdichters in hun tijd. Waarom zeggen we bv. “niet meer van deze tijd”?, Geloofselementen in de 17de en 18de eeuw, het Godsbeeld, mensbeeld, wereldbeeld en Jezusbeeld. Bijzonder, bijzonder interessant.

Aan het eind van het boek blijkt duidelijk wat de theologen Martin Petzoldt en Wolfgang Böhme zaliger ons reeds in de jaren ‘80 hebben willen duidelijk maken, nl. dat er niemand de bijbel beter uitlegde dan Johann Sebastian Bach! Besef enkel heel goed dat Bach een Lutheraan was.

Tags: BarokJohann Sebastian Bach (1685-1750)Nominatie Gouden LabelPhilippe Herreweghe
Vorig artikel

Een Edison Award voor het Goeyvaerts String Trio: over inspiratie, transpiratie en waardering

Volgend artikel

Richard Strauss’ Arabella

Redactie

Redactie

Ook interessant:

De 14e Bach Academie Brugge gaat voor de essentie
Nieuws

De 14e Bach Academie Brugge gaat voor de essentie

7 december 2023
Handel – Il Sassone, A Domestic Opera
New Releases

Handel – Il Sassone, A Domestic Opera

10 november 2023
Bach: SONATAE a Viola da Gamba & Cembalo Obligato
New Releases

Bach: SONATAE a Viola da Gamba & Cembalo Obligato

18 oktober 2023
Evil Penguin TV trekt naar het witte doek
Nieuws

Evil Penguin TV trekt naar het witte doek

7 oktober 2023
In Memoriam II | Pieter Wispelwey
New Releases

In Memoriam II | Pieter Wispelwey

5 oktober 2023
New Releases

SamBach | Linus Roth

1 september 2023
Volgend artikel
Richard Strauss’ Arabella: simpelweg betoverend.

Richard Strauss’ Arabella

Music Chapel Festival: een heuse marathon opgehangen aan het impressionante oeuvre van één man, Ludwig Van Beethoven.

Music Chapel Festival

Leif Ove Andsnes

Leif Ove Andsnes (piano & dirigent)

Blijf op de hoogte

Blijf op de hoogte

Abonneer je vandaag op de nieuwsbrief van Klassiek Centraal net als 3771 andere lezers, en blijf wekelijks op de hoogte van de nieuwste artikelen.

één e-mail per week op donderdag

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Categorieën

  • Boeken (231)
  • Cd & DVD (854)
  • Concerten (917)
  • Evenementen (437)
  • Gouden Labels (55)
  • In de kijker (31)
  • Interviews (117)
  • New Releases (413)
  • Nieuws (682)
  • Opinie (23)
  • Recensies (2.087)

Klassiek Centraal is het magazine voor klassiek Muziek, Opera & Dans in Vlaanderen. Klassiek Centraal wordt volledig gemaakt door vrijwilligers. 

Wilt u ook meewerken aan Klassiek Centraal stuur ons dan een bericht via redactie@klassiek-centraal.be

Blijf op de hoogte:

Wekelijks (op donderdag) verstuurd Klassiek Centraal een overzicht van alle gepubliceerde artikelen. Schrijf je snel hiernaast in om niks te missen.

Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
  • Advertenties voor schrijvers
  • Cookiebeleid (EU)
  • Dashboard
  • Evenementen agenda
  • Evenementen lijst
  • Event ingeven
  • Home 1
  • Home 2
  • Home 3
  • Links
  • My account
  • Nieuws
  • Organizer Dashboard
  • Over KC
  • Partner worden
  • Partners
  • Privacy verklaring
  • radio stream
  • Shop
  • Single event
  • Submit Organizer Form
  • Submit Venue Form
  • test
  • Thank you!
  • Venue Dashboard
  • Vrijwilligers gezocht!
  • Wie is wie
  • Wij bieden aan

© 2020 Klassiek Centraal VZW - Varkensmarkt - 2800 Mechelen - Design en hosting Kyzoe.be.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
Cleantalk Pixel

Add New Playlist

Deze website gebruikt cookies om optimaal te functioneren. U vindt onze privacy policy en cookie verklaring hier.