De Gentse componist Frank Nuyts schreef Different from Habit twintig jaar geleden: goed in het gehoor liggende, bijwijlen swingende muziek. Geen moeilijke hedendaagse compositie, waardoor het concertpubliek soms wordt afgeschrikt. Concertzaal de Bijloke zit afgeladen vol, ook op de koorbanken achter het orkest zit er publiek.
De Russisch-Duitse violiste Alina Pogostkina was amper zeventien toen ze in 2001 vierde werd op de Elisabethwedstrijd. Vervolgens won ze in 2005 met het vioolconcert van Sibelius de Sibeliuswedstrijd, waarna haar internationale carrière een hoge vlucht nam. Ze speelde het zo vaak dat ze na jaren wat wilde temperen. Nu speelt ze het nog enkele keren per jaar. Ze is dus vergroeid met dit concerto, een van de bekendste vioolconcerten van het repertoire.
Op een detail na speelt ze het dan ook vlekkeloos. Vaak wordt het op een te dramatische manier gespeeld, zeker de eerste noten. Die speelt ze zonder vibrato, als een ijle, ijzige melodie in een winters landschap. Indrukwekkend en gewaagd, zoals Anne-Sophie Mutter dat ook al deed, in een beroemde opname uit 1996. Het concerto, vooral het laatste deel, is een heksentoer. Pogostkina speelt schitterend, maar heeft ze daarmee alle harten veroverd? Ben ik te streng, wanneer ik charisma miste, het aura van de grote solist? Zeker in een concert als dat van Sibelius, waarin je als solist moet opboksen tegen het orkest, is het volume van de vioolklank van belang, zeker in een zaal als De Bijloke.
Na de pauze staat de Vierde symfonie van Carl Nielsen op het programma. Een werk vol contrasten, waarbij Nielsen zich liet inspireren door de onverwoestbare natuur. Nielsen is een romanticus die wordt beschouwd als Denemarkens nationale componist. Lieflijke melodieën worden afgewisseld met dreigende koperblazers. Virtuoze strijkers met dromerige passages in de houtblazers. De “onblusbare”, titelde Nielsen deze symfonie.
Onblusbaar, onuitwisbaar, onstuimig klonken vooral de pauken in het laatste deel. Een duel tussen de timpani, vertelde de dirigente Kristiina Poska het publiek op voorhand. Alsof ze tegenstanders waren staan de twee slagwerkers ook uit elkaar opgesteld, de ene links en de andere rechts tronend boven het orkest. Vooral de jongeman rechts slaat er wild op los. Vlak achter hem zit het publiek op de koorbanken. Aan hun gezicht te zien worden enkelen dames opgeschrikt door de paukenslagen, alsof ze het horen donderen in Kopenhagen.
In de galerij van de grote romantische componisten heeft Nielsen een bescheiden plaats. Je hoort allerlei invloeden in zijn werk, maar een eigen stempel heeft hij niet gedrukt op de muziekgeschiedenis, behalve op die van zijn kleine land. Het is dan ook de vraag of deze onblusbare of onuitwisbare symfonie een onuitwisbare indruk op het publiek heeft gemaakt, behalve voor de dames op de koorbanken achter de paukenist.
WIE: Alina Pogostkina [viool], Symfonieorkest Vlaanderen o.l.v. Kristiina Poska
WAT: NOORDERLICHT
WAAR: De Bijloke (Gent)
WANNEER: vrijdag 17 november 2023
