Dé viool, tja, bestaat dat wel, dé viool? Violen zijn onmogelijk weg te denken in de instrumentale klassieke muziek van de late middeleeuwen tot op vandaag. Dé viool… bestaat ze wel? Er zijn nogal wat ontwikkelingen geweest waardoor bijvoorbeeld de viool van Bach een hele andere is dan die van Stravinsky en toch…
En toch spelen we op de ‘moderne’ viool Bach en andere muziek voor de ‘voorganger’ van de viool ondanks dat Bach bijvoorbeeld ons huidig instrument niet kende. Er zouden nog een paar eeuwen moeten verstrijken eer we de viool zoals ze nu is, de huidige vorm én klank kreeg. Mogen we dan Bach of Mozart en anderen die de moderne viool niet kenden hun vioolmuziek niet op de moderne viool uitvoeren? Natuurlijk wel. Al is het veel minder tot niet voor te stellen dat men werken voor ‘moderne’ viool zou spelen op een barokviool of zo want dat zou echt niet klinken. Men schreef en schrijft voor dat waarover men beschikt en wie zegt dat een Mozart concerto voor viool niet klinkt op een hedendaags instrument, heeft toch niet helemaal gelijk. Voor alles is de musicus die het instrument bespeelt van belang. Het is aan de violist om de muziek te begrijpen, te laten weerklinken en dan kan nadien de keuze gemaakt worden voor een ‘oud’ of een ‘modern’ instrument indien dat van belang is. Tot hier een korte bedenking over ‘dé viool’. Sta me toe nu enkele cd’s te bespreken waar de viool centraal staat. Viool van Bach tot Stravinsky. Laten we een keertje in omgekeerde volgorde beginnen en de eer aan Stravinsky geven.
De Portugese violist Bruno Monteiro belde uw dienaar een tijdje geleden op met de vraag of hij naar Klassiek Centraal zijn recente cd mocht sturen en of wij dan een recensie zouden willen schrijven. Een vriendelijke vraag beantwoord je positief. De cd bevat vier werken voor viool en piano. De pianist van dienst is João Paulo Santos.
Vooreerst moet ik toegeven geen fan van Stravinsky te zijn. Sommige werken kan ik smaken, van andere loop ik liever ver weg. De cd opent met de behoorlijk klassieke ‘Suite Italienne’. Een doorzichtig werkje dat uiterste precisie eist van de violist. En daar schort het toch wel wat aan. De zuiverheid van toon is niet altijd waar ze moet zijn en niet alleen in dit werkje, helaas. Je hoort over heel de cd de violist bovendien snuiven en ademen wat toch wel storend is. Het instrument is van te dicht opgenomen, of althans zo komt het over. De piano klinkt ook behoorlijk hard. Eigenlijk zou ik heel kort kunnen blijven, ook over de andere werken. Dat is jammer want ook al val ik niet in zwijm voor Stravinsky, al de werken op deze cd zijn een verrijking voor het repertoire. De componist bewijst met de verschillende stukken dat hij de viool als instrument grondig kende. Hij wordt niet extreem virtuoos, maar legt de nadruk op inlevingsvermogen van de uitvoerder. Dat is gemakkelijk in het openingsstuk, maar veel moeilijker in het Duo Concertant. Eigenlijk blijf ik op mijn honger zitten bij deze opname en ben ik meer aan het twijfelen gegaan over het wat en hoe dan iets anders. Een opname door Et’Cetera Records, een Belgisch label.
- WAT: Igor Stravinsky, Music for Violin and Piano
- WIE: Bruno Monteiro (viool) en João Paulo Santos (piano)
- UITGAVE: Et’Cetera – KTC1682
- BESTEL VIA: Et’Cetera
**** Het label Muso in de ban van de viool, zo kan je het wel stellen. Drie cd’s op korte tijd die we hier kunnen voorleggen. Andrey Baranov speelt een solo cd vol met bekender werk. Dé Partita nr. 1 van Johann Sebastian Bach, de sonate nr. 3 van Eugnène Ysaÿe en de capricio’s opus 1 van Niccolo Paganini.
Baranov beheerst zijn instrument perfect en heeft de muziek vlot in de vingers zitten. Dit is een solo-cd die je met graagte beluisteren kan. Er is wat meer aandacht voor virtuositeit en techniek, hoe kan het ook anders met de drie vermelde componisten?, maar toch krijg je meer dan loopjes. Je krijgt muziek, behoorlijk mannelijk vertolkt, ook al klinkt deze uitdrukking misschien wat seksistisch. Techniek en muziek verenigen zich in deze drie werken en Baranov staat garant voor een gesmeerd lopende uitvoering. Meer moet het niet perse zijn. Het Franstalig Belgische label Muso (jammer geen woord Nederlands op hun site of in de inlegboekjes) en Flagey waar de cd is opgenomen, tekenen voor wereldklasse, en niet alleen met deze opname.
- WAT: Bach / Paganini / Ysaÿe – solowerken voor viool
- WIE: Andrey Baranov
- UITGAVE: Muso – mu-039
- BESTEL VIA: Muso
***** Romig, vriendelijk, fijn en sierlijk: zo mag je de sonates voor viool en piano noemen van Wolfgang Amadeus Mozart. En zo romig, vriendelijk, fijn en sierlijk is ook de vertolking door Vineta Sareika (viool) en Amandine Savary (piano).
Deze twee dames brengen twee vroegere en een later werk (nu ja, laat voor iemand die niet geen 36 jaar werd…) van het genie dat alle andere overstijgt. Ach, niet meteen dat deze drie composities zijn geniaalste zijn en de andere cd’s die hier besproken worden in de vergeethoek plaatsen. Het is meer erg mooie ontspanningsmuziek voor de luisteraar en een genot om te spelen voor de uitvoerders. Noteer ook dat de opnametechniek vlekkeloos is en de harmonie tussen beide musicerende dames voor geen enkele verbetering vatbaar is. Muso en Flagey voegen hier een top-cd toe aan hun interessante collectie. Zin in een dik uur puur Mozart? Schaf je deze cd zeker aan!
- WAT: Mozart, Piano and violin sonatas
- WIE: Vineta Sareika (viool) en Amandine Savary (piano)
- UITGAVE: Muso – mu-041
- BESTEL VIA: Muso
***** In het kerkje Saint-Rémi van het Waalse dorp Franc-Warét tekende het Duo Tartini (David Plantier en Annabelle Luis) present om minder bekende sonates voor viool en cello vast te leggen op CD.
Giuseppe Tartini (1692-1770) componeerde vakkundig een aantal sonates voor viool en cello. Even vakkundig vertolken de twee musici zijn werken op hun instrumenten onder de naam Duo Tartini. Meteen weet je op wiens muziek ze de aandacht richten. Dat doen ze met de nodige verantwoording en inzet wat ze koppelen aan een brede muzikaliteit. Het zou me verbazen, mocht Tartini niet tevreden zijn met hoe dit duo zijn muziek, meer dan 2,5 eeuw na hun ontstaan, vandaag weet te vertolken. Er is niet echt veel werk van Tartini zomaar voor de geest te halen en al zeker niet meteen te vinden in het aanbod. Het Duo Tartini levert met deze cd een bijdrage die je niet alleen doet genieten, maar ook het verlangen doet groeien meer van deze componist te vernemen en horen. Nog voor ik deze korte recensie schreef, had ik de cd alvast drie keer beluisterd omwille de sfeer die geschapen wordt. Deugddoend, zeker in deze moeilijke tijden van Covid 19 en het enorme gebrek aan live uitvoeringen.
- WAT: Vertigo – Giuseppe Tartini – the last violin sonatas
- WIE: Duo Tartini: David Plantier (viool) en Annabelle Luis (cello)
- UITGAVE: Muso – mu-040
- BESTEL VIA: Muso
