***** Het label Praga Digitals bracht een cd uit met vier composities van Aaron Copland. Op zich niet zo bijzonder, ware het niet dat de orkesten gedirigeerd worden door Bernstein, Doráti en Abravanel, vrienden en goede kennissen van Copland, en…dat Copland ook zelf piano speelt en dirigeert!
***** Het label Praga Digitals bracht een cd uit met vier composities van Aaron Copland. Op zich niet zo bijzonder, ware het niet dat de orkesten gedirigeerd worden door Bernstein, Doráti en Abravanel, vrienden en goede kennissen van Copland, en…dat Copland ook zelf piano speelt en dirigeert!
De cd overloopt de carrière van Aaron Copland (1900-1990), "The Dean of American Composers". De composities zijn chronologisch geordend en gaan van 1926 tot 1952. De orkesten zijn het New York Philharmonic Orchestra, het Utah Symphony Orchestra, het London Symphony Orchestra en het Columbia Symphony Orchestra. De opnamen dateren van 1959 tot 1964 en werden gemaakt in de Philharmonic Hall in Salt Lake City, Watford Town Wall in Londen, in de oude Philharmonic Hall van het Lincoln Center in New York en in het Manhattan Center in New York. Om u maar te zeggen in welke mate het een echte Amerikaanse aangelegenheid is en dat het er aan te horen is.
Eigen aan de bonte stijlen van Copland klinkt de muziek zwierig, swingend, dansant, guitig, snood, teder en charmant. Naast drie orkestwerken, Coplands uniek Pianoconcerto uit 1926, gespeeld door Copland zelf en Leonard Bernstein als dirigent!, de orkestfantasie ‘El Salón México’ uit 1936 en de orkestsuite uit het ballet ‘Appalachian Spring’ uit 1945, laat de cd u de liedcyclus ‘Old American Songs’ uit 1952 ontdekken. Copland componeerde de beide bundels naar het voorbeeld van de eerste zes ‘English folksongs’ van Benjamin Britten uit 1943. Naast zijn ‘Twelve Poems of Emily Dickinson’, bieden deze 2 x vijf liederen een schitterende bloemlezing van de genres en stijlen die samen het literair, muzikaal legaat vormen van wat de Amerikaanse cultuur bedoelt met ‘The gift to be simple’.
Een banjo melodie, een campaign song, een minstrel melody en een Shaker song wisselen af met een wiegelied, een evangelical hymn en een revivalist song, een religieus lied, deel uitmakend van het ‘congregational singing of hymns, psalms, and spirituals’ van ‘The great Awakening’, de Amerikaanse, evangelische beweging uit de 18de en 19de eeuw. Bariton van dienst is William Warfield (1920-2002) uit Arkansas die de liederen, het moet gezegd, nog oorspronkelijker, gevoeliger, innemender en grappiger zong dan later Thomas Hampson. Waarom, denkt U ? Wel, omdat William zwart was en hij naast zingen ook nog acteerde, en hij ‘Ol' Man River’ niet alleen zong, maar het als persoon ook was. Komt daar bij dat het orkest, eigenlijk één van de orkesten opgericht door Columbia Records met leden van het New York Philharmonic Orchestra, het orkest van de Metropolitan Opera, en van het NBC Symphony Orchestra, gedirigeerd wordt door Copland zelf.
De joodse apothekerszoon Maurice Abravanel (1903-1993) uit het Sefardisch, Ottomaans Thessaloniki, werd in 1936 dirigent van de ‘Met’ in New York, vooraleer hij vanaf 1947, meer dan dertig jaar lang, de vaste chef werd van het legendarisch Utah Symphony Orchestra. Het is dan ook met ‘zijn’ orkest dat u hem op deze cd aan het werk hoort, met name in Coplands guitig, grappig ‘El Salón México’, geïnspireerd door een nachtje boemelen met de Mexicaanse componist en dirigent Carlos Chávez (1899-1978). De joodse dirigent Antal Doráti (1906-1988) uit Boedapest werd in de Verenigde Staten dan weer bekend als dirigent van het Minneapolis Symphony Orchestra, vandaag het Minnesota Orchestra, en van het Detroit Symphony Orchestra. Op deze cd dirigeert hij voor de gelegenheid het London Symphony Orchestra in een adembenemende uitvoering van de prachtige muziek die Copland componeerde voor het balletgezelschap van Martha Graham, ‘Appalachian Spring’, de Amerikaanse ‘Sacre’. Mahler ontdaan van pijn, de pinksterzon na het prisma van de Verrijzenis. Adem-, adembenemend mooi ! Tussen haakjes, ik heb de finale nog nooit beluisterd zonder tranen in de ogen te krijgen. Nog nooit! En, dan moet u het horen o.l.v. Doráti! Beminde melomanen, deze cd mag geenszins ontbreken in uw collectie. Ze is de verklanking van de beste zijde van de hoogstaande, Amerikaanse cultuur, ‘visions’, ‘prophecy’, ‘healing hands’, en bovenal, ‘the power of God’. Het credo van de ‘United Society of Believers in Christ’s Second Appearing’, bekend als Shakers, wat met de figuur van Copland is gebeurd. Volgens mij toch. “'Tis the gift to be simple, 'tis the gift to be free, 'Tis the gift to come down where we ought to be, And when we find ourselves in the place just right, 'Twill be in the valley of love and delight.”
Many Thanks to Aaron, many thanks to Lenny. Jullie waren de Rabbi’s van het podium, het publiek was er niet voor jullie, jullie waren er voor het publiek.
