Nominatie Gouden Label – Gedurende 4 jaar worden allerlei evenementen georganiseerd om de Grote Oorlog te herdenken. Iedere volgende generatie moet alles kunnen weten, ook ellende, voor een eigen begrip.

Nominatie Gouden Label – Gedurende 4 jaar worden allerlei evenementen georganiseerd om de Grote Oorlog te herdenken. Iedere volgende generatie moet alles kunnen weten, ook ellende, voor een eigen begrip.

Regisseur Frank van Laecke is niet bang van dramatische onderwerpen. De kracht van de mise en scène bestaat erin dat Van Laecke een sober en concreet verhaal met sprankels humor opvoert. Invalshoek: de oorlog is een splinterbom die de vriendschap tussen enkele jonge mannen opblaast. Via de personages worden de historische feiten belicht.

’14-’18 is een voorstelling die op diverse zintuigen speelt, snel en associatief. Van Laecke kent de feiten en laat ze voor zich spreken. James Joyce zei ooit: “De grote fout van kunstenaars is dat ze hun publiek vergeten.” Van Laecke beseft als geen ander dat er een uitwisseling van energie moet zijn tussen performers en publiek.

De musical ’14-’18 is uit de banaliteit gelicht en krijgt ruggengraat en impact door de sterke vertolking, de bijzonder mooie muziek van Dirk Brossé, tekstmateriaal van Allard Blom en de grandioze verpakking. Kunst prikkelt en brengt ons bij wijlen in vervoering. Het sublieme van kunst doet ons huiveren en het schone verzoent ons met de vaak onleefbare waarheid. Oorlog brengt alleen maar miserie, er over reflecteren is een must, want de wensdroom ‘Nooit meer oorlog’ is een utopie gebleken. Overal in de wereld zijn broeihaarden van geweld.

Groot, groter, grootst!

De musical ’14-’18 is de zoveelste etappe in de rijke kijk- en ensceneringervaring van regisseur Frank Van Laecke. Hij maakte de voorbije decennia niet alleen voorstellingen in de vertrouwde en goed geoutilleerde cocon van theaters en operahuizen, maar hij houdt bovendien van de uitdaging om in de meest diverse locaties een bijzondere sfeer te creëren, het publiek te betoveren met spetters authenciteit en magie. Hij gaat geen uitdaging uit de weg: kasteelkoeren, het Donkmeer, het oude postsorteercentrum van Berchem waar hij Daens ensceneerde. Wie geen durf heeft, neemt genoegen met elke weg. Dat kan zeker niet van hem gezegd worden. Hij volgt de artistiek inhoudelijke tendensen niet alleen op de voet maar is ze zelfs een stapje voor.

’14-‘18 is een kruisbestuiving van theater, musical, nieuwe media én technieken. Alle radertjes kloppen om het creatieve proces te laten slagen. Controle houden over al die verschillende  facetten is niet voor iedereen weggelegd. Groot, groter, grootst. Voor de musical ’14-’18 hield hij halt in de immense Nekkerhal van Mechelen met computergestuurde tribunes en decors. Een spektakelvoorstelling van dat kaliber is in Vlaanderen nooit gehoord of gezien. Ingesleten gewoontes kun je Van Laecke moeilijk verwijten. Interdisciplinariteit is zijn handelsmerk. Een gedreven vakman die zijn acteurs en technische ploeg met visie en hartstocht aanstuurt. Spitstechnologie en uitzonderlijke acteerprestaties vloeien soepel in elkaar.

Homogene cast

De voorstelling, met een generatie overstijgende cast, verhaalt over de mens gevangen in het grote web van het monster oorlog. Vrij confronterend enerzijds, zeer warm anderzijds. Na een korte inleiding hoe de lont aan het kruitvat gestoken werd, word je letterlijk de actie ingezogen. De tribune rijdt vooruit. Het publiek is de dreigende vijand waarvoor het volk op de vlucht slaat. Oorlog is chaos. Hier en daar werd wat smalend gedaan over rijdende tribunes en decors. Je kunt Franck van Laecke moeilijk megalomanie verwijten. Hij zette een meesterlijke enscenering neer. Alles wordt uit de kast gehaald: paarden, oldtimers, sneeuw, maar alles zit juist, is in proportie. Oorlogsgeweld wordt afgewisseld met flash-backs. Vredige, rurale dorpstaferelen. Kinderen spelen Indiaantje. Een onschuldig spel tegenover de ruwe realiteit van de oorlog. Ze smeden een bloedbroederschap. Een hechte vriendschap die standhoudt, ook in het oorlogsgeweld, waar ze voor elkaar blijven opkomen. We zien Bert Verbeke als Albert, Lander De Poorter als Kamiel, Louis Talpe als Hermans, Jonas Van Geel als Fons en Jelle Cleymans als Jan. Anna, zijn vrouw wordt vertolkt door Free Souffriau. Maaike Cafmeyer kreeg de rol van verpleegster toebedeeld.

De muziek van Dirk Brossé

Niet het gegeven, de strekking of de invalshoek maakt de mededeling, het zijn de gekozen woorden, de rangschikking. Gesponnen draden in een onmetelijk verhalenweb die mensen van vlees en bloed met elkaar verbinden. Hetzelfde geldt voor de liedjes. Woorden die zalven en woorden met wurgkracht gelinkt aan de genuanceerde expressieve klankenrijkdom van de prachtige muziek van Dirk Brossé. Ingekleed in de muziek wordt de taal vloeibaar als gloeiend lood. Mensen die hun onmacht uitschreeuwen, verscheurende klaagliederen, strelende liefdessongs, liedjes waar de hoop in opborrelt.

De muziek van Dirk Brossé draagt een grote geladenheid en gevoelsrijkdom. De kracht, de energie van het verhaal: relaties die groeien, relaties die verloren gaan,  onrecht tegenover de mensheid.

Sterke, uitgepuurde lijnen

Het is niet zomaar entertainment, dit gaat over een universeel thema. Mijmeringen over de broosheid en diepgang van vriendschappen. Levensdrift loodst mensen door de moeilijkste situaties. In deze voorstelling zindert niet alleen de geschiedenis maar ook een lang niet aflatend creatief proces. In de regie wordt een bijzondere expressiviteit gehanteerd, de personages gaan niet verloren in de mastodont van decor en techniek, waarbij gevoelens in sterke, uitgepuurde lijnen weergegeven worden. De karakteriële eigenaardigheden van verschillende figuren worden intrigerend uitgetekend, zoals de bullebak sergeant Dedecker, vertolkt door Peter van de Velde die, het vechten moe, naar wat menselijke warmte verlangt, smeekt om eens vastgepakt te worden, de troost en warmte van een omhelzing te ervaren.

Caleidoscoop

De enscenering bestaat uit een aantal samengevoegde componenten. Het scènebeeld verandert voortdurend als in een caleidoscoop. De rijdende tribune zoomt in en uit op de actie. Daardoor krijgt het speelvlak, dat optimaal bespeeld wordt, meer diepte. Uit de totaliteit, met flitsen van briljantheid, blijkt de enorme competentie van Van Laecke. Je zit als publiek echt met je neus op de feiten. Het oorlogsgeweld lijkt zo echt dat een vage beklemming zich van je meester maakt. Jo De Meyere imponeert als generaal, een man die regeert over leven en dood. Van zijn rechtlijnige en koelbloedige beslissingen krijg je kippenvel. Jelle Cleymans heeft de dragende rol en maakt die ook waar. Uit de puurheid en het frêle stemgeluid van Free Souffriau straalt een grote warmte en sensualiteit. Een stem die je optilt.

Terecht internationaal perspectief

Een voorstelling die de toeschouwer gewaarwordingen bezorgt waarvoor men schaars uitdrukkingen vindt. Een knap epos. Voor mij een verdiende Gouden Label.

Studio 100 nam grote risico’s om een dergelijk mega-spektakel op poten te zetten. Het technische luik is echt een huzarenstukje dat een smak geld kost. Om deze investering te laten renderen worden ook Engelstalige voorstellingen ingelast. De musical ’14 – ’18 krijgt zo een internationaal perspectief en terecht. Een klein landje waar zovele jonge kerels uit alle hoeken van de wereld het leven lieten, brengt met deze voorstelling een postuum eerbetoon aan al deze jongens die stierven voor de zo breekbare vrede. Een aanrader.