De liederen van Edvard Grieg staan ten onrechte veel te weinig op het programma. Het is één van de conclusies na het korte, intieme maar bovenal gesmaakte recital dat sopraan Hendrickje Van Kerckhove samen met pianist Nicolas Callot gaf in de Antwerpse Cornelis Lantschotkapel.
De liederen van Edvard Grieg staan ten onrechte veel te weinig op het programma. Het is één van de conclusies na het korte, intieme maar bovenal gesmaakte recital dat sopraan Hendrickje Van Kerckhove samen met pianist Nicolas Callot gaf in de Antwerpse Cornelis Lantschotkapel.
Dit concert was het laatste van een gevarieerd seizoen kamermuziekconcerten, georganiseerd door Loge 35. Voor alle duidelijkheid: dit muzikaal labo heeft niets met vrijmetselarij te maken. De naam werd eerder toevallig gekozen. Daarbij verwijst de 35 naar het aantal aanwezigen op het allereerste concert. Onder het motto “small audiences, great concerts” werd nu al voor het derde seizoen op rij een uitgelezen kamermuziekprogramma samengesteld. En dat de vlag ook effectief de lading dekt, blijkt als we de namen van de muzikanten en ensembles van het voorbije seizoen 2013-2014 nagaan.
Onbemind taalidioom
Edvard Grieg is een componist die vooral geassocieerd wordt met Peer Gynt, en dan eigenlijk vooral met de orkestsuite, niet de volledige toneelmuziek bij het stuk van Henrik Ibsen (1828-1906). Daarnaast kennen we de Noor van diens heerlijk romantische Lyrische Stukken en het beroemde pianoconcerto in a (opus 16). Wat liedrepertoire betreft, kan enkel het melancholische Lied van Solveig uit Peer Gynt op enige bekendheid rekenen. Nochtans nam het liedgenre een belangrijke plaats in zijn oeuvre in. Het zijn meestal strofische liederen die melodisch beïnvloed zijn door de Noorse volksmuziek. De melodieën zijn vloeiend en liggen goed in het oor. Dat ze voor een niet-Noorse zanger(es) minder goed in de mond liggen, heeft alles met de taal te maken en is zeker een oorzaak voor hun beperkte aandeel in het internationale concertleven. Na afloop van het concert vertelde Hendrickje Van Kerckhove dan ook dat ze er hard op had gewerkt zich het taalidioom eigen te maken en dat ze er zich ondertussen goed in thuis voelde. Dat hadden we vastgesteld.
Van Kerckhove had een mooie keuze gemaakt: van vroege liederen op gedichten van Hans Christian Andersen ("To Brune Øjne" en "Jeg Elsker Dig") tot latere werken zoals "Moderen synger" op tekst van Vilhelm Krag – een triest lied over een moeder bij het graf van haar kind. Ze vertolkte ze met heel veel inleving en slaagde erin de sfeer van elk lied – meestal melancholisch-droef, een enkele keer vrolijk, met name in het kinderlied "Lok" – vocaal weer te geven. Haar gestiek was nooit gechargeerd, maar drukte veel van de inhoud uit, en ze maakte fijn duidelijk dat de meeste liederen persoonlijke bekentenislyriek van Edvard Grieg waren. Veel van de liederen heeft Grieg immers gecomponeerd voor zijn vrouw Nina Hagerup (1845-1935): een uitstekende zangeres die uiteraard perfect aanvoelde welke bezieling haar man in de liederen legde.
Subtiele soepelheid
Het was enige tijd geleden dat ik Van Kerckhove nog live had gehoord. Ik herkende meteen haar lichte, lyrische sopraan, die ondertussen mooi geëvolueerd is naar iets voller, waarbij het ietwat scherpe in de hoge noten afgezwakt is tot een heldere, ronde klank. Ze zong met nagenoeg perfect legato en bekoorde door haar subtiele soepelheid, zodat we de liederen met elke nuance konden smaken: van de melancholie van "En Svane" tot het feeërieke van "Prinsessen".
Hetzelfde kan ik jammer genoeg niet zeggen van pianist Nicolas Callot. Hij speelde kundig, dat zeker, maar ik had in zijn spel graag wat meer nuance en verstilling gehoord, niet alleen in de liedbegeleiding, maar ook in de solostukken. Nu was zijn aanpak nogal rechttoe rechtaan. Heeft hij zich misschien laten misleiden door de kleine ruimte waarin het concert plaatshad en zijn spel niet voldoende getemperd? Het nu eens zacht, dan weer speels-melodische van Griegs pianomuziek zou erbij gewonnen hebben.
Ondanks deze detailkritiek hebben we in de Lantschotkapel in Antwerpen een concert gehoord dat ons gelukkig en tevreden stemde. Misschien zijn dit soort optredens ook een aanleiding om dergelijk architecturaal patrimonium beter te verzorgen? Loge 35 kan enkel aangemoedigd worden dit (privé-)concertinitiatief voort te zetten. Misschien een tip voor het beknopte programmablaadje: in geval van liederen de tekstdichters en zo mogelijk ook de vertalingen – desnoods in een vertrouwde taal (Engels, Frans, Duits) – toevoegen.
