Onze website is vernieuwd, geef zelf je evenementen in. Heb je een fout gezien. Mail ons!

Klassiek Centraal

De groene vingers van Penderecki nu ook online

Krzysztof Penderecki was niet alleen een toonaangevende componist van hedendaagse klassieke muziek, maar stond ook bekend om zijn grensoverschrijdende tuinontwerpen. Het Poolse Adam Mickiewicz Institute heeft nu een online Penderecki’s Garden gecreëerd, om zijn twee grootste passies – muziek en flora – te combineren. Het resultaat is een boeiend overzicht van zijn leven en werk, via fraaie animaties en audiovisuele hoogstandjes.

Penderecki (Dębica, 1933 – Krakau, 2020) heeft naam gemaakt door innovatief gebruik van traditionele instrumenten in een niet-traditioneel jasje. Daardoor zijn nieuwe klanken ontstaan. Zijn compositorische stijl houdt het midden tussen avant-garde en laat-klassiek. Ook maakte hij gebruik van toonclusters, microtonen, en alternatieve muzieknotaties. Zijn muzikale taal is toegankelijk en open, met een expressief en kleurrijk gebruik van blokken, massa’s en geluidsvlakken.

Tuin als Leitmotiv
Penderecki’s Garden is een digitaal project, niet alleen gericht op de herinnering aan de componist, maar ook op zijn karakter. Daarnaast wordt stilgestaan bij zijn invloed op de hedendaagse wereldmuziek en andere kunstgebieden. Het ‘Leitmotiv’ van het project is een van de grootste passies van Krzysztof Penderecki: de tuin.
In de virtuele ruimte kan de bezoeker luisteren naar zijn werken en kennismaken met zijn artistieke en persoonlijke biografie. De website is niet alleen een bron van kennis, maar ook een plek waarin andere kunstenaars die zich door Penderecki’s werk lieten inspireren aan bod komen. Aldus krijgt het publiek een indruk van de diversiteit van Penderecki’s leven. Het project beoogt weliswaar recht te doen aan de verschillende genres van Penderecki’s werk, zoals film, rock, jazz, klassiek en elektronisch maar de nadruk ligt op zijn klassieke werk.

De website is verdeeld in zeven secties, waarvan er nu vier online zijn:

The Maestro’s Manor – gedachten en overpeinzingen van Penderecki en herinneringen van familie, vrienden, collega’s en leerlingen. Het bezoek vindt plaats via bullets die iets meer vertellen, zoals een interview met de cellist Arto Noras, de pianist Szymon Nehring die vermeldt dat de componist hem ongekende vrijheid gaf bij de interpretatie van zijn stukken, of over zijn verblijf op Sicilië.
The Park – een wandeling met beschrijvingen van bomen en planten, foto’s van o.a. de kapel en het mausoleum, citaten en anekdotes. Onderweg kan geluisterd worden naar het Vioolconcerto No. 1 (ook beschikbaar in de andere secties).
The Music Salon – hier staan twaalf werken, met korte toelichting, zoals Hoornconcert ‘Winterreise’, Pools Requiem, Sinfonietta No. 2 en Stabat Mater.
The Amphitheatre – in deze sectie staan tot eind december 2021 twee concerten: String Quartet No. 3 ‘Leaves of an unwritten diary’ en Tribute to Krzysztof Penderecki van Max Richter, Hania Rani en het Atom String Quartet.

De overige drie secties – The Labyrinth, Garden of Memory en The Studio – gaan de komende maanden online.

Boomstronken smokkelen
De tuin van Penderecki bestaat ook echt, en wel in de stad Lusławice, 100 km buiten Krakau. Het is een uitgestrekt park van 30 hectare met een arboretum van 15 hectare waarin ongeveer 1.500 soorten bomen en struiken afkomstig van de hele wereld, zorgvuldig geproduceerd en verzameld door de componist gedurende meer dan 45 jaar reizen naar het buitenland. Sommige boomstronken smokkelde hij in zijn reiskoffer Polen binnen.
De meer dan 4.000 bomen in de tuin werden door de componist zelf geplant, wat hij vergeleek met het componeren van een muziekstuk. Hij zei ooit: “Laten we naar de boom kijken; het leert ons dat een kunstwerk geworteld moet worden – in de aarde en in de lucht. Geen creatief werk kan zonder wortels staan.” Elke boom vond vervolgens zijn plaats op een door hemzelf bijgehouden plan, inclusief de data en soort, ingetekend met dezelfde precisie als het schrijven van een partituur.
Het complex wordt beschouwd als symbool van zijn (ongeschreven) negende symfonie. Afgezien van het arboretum, Italiaanse en Japanse tuinen, is er een immens en complex labyrint, bestaande uit 14,000 hoornbalken en 3 kilometer aan paden.
Penderecki nam het ontwerp over uit een 13e-eeuws boek. Hij zei weleens dat hij zijn ergste critici voor straf zijn doolhof in zou sturen. Het labyrint was ook persoonlijk symbolisch voor Penderecki als metafoor voor het proces van zoeken en vinden, dat hij zag als een integraal onderdeel van het proces van componeren.

Open plekken
De samenstellers van de website hebben zich in de relatie tussen het botanische en compositorisch proces stevig verdiept. Zo komen we te weten dat zijn Symfonie No. 8 grotendeels is gebaseerd op teksten van Poolse en Duitse dichters die hij tegenkwam in handboeken over bomen. Bij zijn tuinontwerpen liet Penderecki sommige plekken bewust open zolang hij niet exact wist welke boom er geplant zou moeten worden. Zo ook bij het componeren: sommige akkoorden werkte hij pas uit als hij heel zeker wist wat het zou moeten worden. Tot dan bleef het een open plek in de partituur. Ook is interessant nog eens te zien dat hij zich bezighield met architectuur. De brug in de Japanse tuin, het mausoleum en de kapel heeft Penderecki zelf ontworpen. Maar ook hier heeft hij zich niet in één vakje laten duwen. De kapel is multifunctioneel en oecumenisch, en daardoor even ongebonden als zijn muziek. “Eerlijk gezegd heb ik meer zelfvertrouwen in mijn capaciteiten als bomenspecialist dan als componist”, liet hij zich eens ontvallen.

 

Details:

Titel:

  • De groene vingers van Penderecki nu ook online

Blijf op de hoogte

Elke donderdag sturen we een nieuwbrief met de meest recente berichten op onze website

– advertentie –